นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 186 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2557

45 / 62

ส�ำหรับการศึกษาลูกน�้ ำยุงกับการ
เปลี่ยนแปลงภูมิอากาศสามารถท�ำได้
ในหลายประเด็น เช่น เราสามารถใช้
ปริมาณลูกน�้ำยุงลายในการประเมิน
ความเสี่ยงของพื้นที่เสี่ยงต่อการ
ระบาดของโรคไข้เลือดออก การ
นับจ�ำนวนลูกน�้ำยุงแต่ละชนิดที่พบ
ในภาชนะกักเก็บน�้ำชนิดต่าง ๆ ทั้ง
ในบริเวณบ้าน และนอกบริเวณบ้าน
โดยการจ�ำแนกชนิดของลูกน�้ำยุงจะ
ใช้รูปวิธาน หรืออาจจะไปขอรับค�ำ
แนะน�ำในการจ�ำแนกชนิดลูกน�้ำได้
จากผู้เชี่ยวชาญในท้องถิ่น เช่น ส�ำนัก
โรคติดต่อน�ำโดยแมลง สังกัดกรม
ควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข
โดยข้อมูลที่ได้เหล่านี้ถูกน�ำไปวิเคราะห์ร่วมกับข้อมูล ที่ได้จาก
การตรวจวัดทางด้านบรรยากาศ ได้แก่ การตรวจวัดอุณหภูมิ
สูงสุด-ต�่ำสุด ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศ จ�ำนวนวันฝนตก และ
ปริมาณน�้ำฝน หรือการตรวจวัดทางด้านน�้ ำ เช่น ค่า pH ของ
น�้ำที่ไปเก็บตัวอย่างลูกน�้ำยุง อุณหภูมิของน�้ำ ความโปร่งใส
ของน�้ำ ปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน�้ ำ การจะใช้ข้อมูลใด
บ้างนั้นก็ขึ้นอยู่กับค�ำถามวิจัยของแต่ละคน แล้วมาวิเคราะห์
ก่อนว่าอะไรเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้อง โดยไม่จ�ำเป็นต้องเก็บข้อมูล
เหล่านี้ทั้งหมด
ยุงก้นปล่อง (Anopheles spp.) ยุงลายบ้าน
(Aedes aegypti)
ยุงลายสวน
(Aedes albopictus)
ยุงลาย (Aedes spp .)
ยุงเสือ (Mansonia spp.) ยุงร�ำคาญ (Culex spp.)
การเก็บลูกน�้ำยุงในบริเวณบ้าน
ภาพลูกน�้ ำยุงผ่านกล้องจุลทรรศน์
จะท�ำการวิจัยลูกน�้ำยุงกับการเปลี่ยนแปลงภูมิ
อากาศได้อย่างไร
การวิจัยลูกน�้ำยุงเป็นกิจกรรมที่เด็กจะสามารถท� ำได้
ง่ายและไม่ต้องใช้อุปกรณ์มาก โดยส�ำรวจชนิดและจ�ำนวน
ของลูกน�้ำยุงที่พบในภาชนะต่าง ๆ จากนั้นน� ำข้อมูลปริมาณ
ลูกน�้ำยุงไปเชื่อมโยงกับข้อมูลทางด้านสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ ที่
เกี่ยวข้อง เช่น ข้อมูลทางด้านบรรยากาศ น�้ำ หรือข้อมูลสถิติ
ผู้ป่วยโรคไข้เลือดออก สามารถดูรายละเอียดเกี่ยวกับวิธีการ
ศึกษาลูกน�้ำยุงเพิ่มเติมได้ทางเว็บไซต์
org/LearningModule/mosquito/mosquito.htm
ปีที่ 42 ฉบับที่ 186 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2557
45