41 / 62
กรอบประเมินการรู้เรื่องวิทยาศาสตร์ประกอบด้วยสี่องค์
ประกอบ ได้แก่ บริบท สมรรถนะ ความรู้และเจตคติ ซึ่งองค์
ประกอบเหล่านี้มีความสัมพันธ์กัน กล่าวคือ แบบทดสอบของ
PISA จะอยู่ในรูปแบบของสถานการณ์ที่หลากหลายในชีวิต
จริงและเกี่ยวข้องกับตัวเอง ท้องถิ่น ประเทศ หรือสถานการณ์
ของโลก นักเรียนต้องใช้สมรรถนะทางวิทยาศาสตร์ทุกด้าน
เพื่อแก้ปัญหา (ตอบค�
ำถาม) อย่างสมเหตุสมผล ซึ่งการแก้
ปัญหาจะท�
ำได้ดีเพียงใดนั้นขึ้นอยู่กับความรู้และเจตคติต่าง ๆ
ที่แต่ละคนมีอยู่
ในแบบทดสอบของ PISA จะประเมินสมรรถนะของ
นักเรียนว่าสามารถท�
ำสิ่งต่อไปนี้ได้ดีเพียงใด
1. การอธิบายปรากฏการณ์ในเชิงวิทยาศาสตร์
§
ดึงความรู้วิทยาศาสตร์มาใช้สร้างค�
ำอธิบายที่
สมเหตุสมผล
§
พยากรณ์การเปลี่ยนแปลงในเชิงวิทยาศาสตร์และ
ให้เหตุผลที่สมเหตุสมผล
§
อธิบายถึงศักยภาพของความรู้วิทยาศาสตร์ที่
สามารถน�
ำไปใช้เพื่อสังคม
2. การประเมินและออกแบบกระบวนการสืบเสาะ
หาความรู้ทางวิทยาศาสตร์
§
ระบุปัญหาที่ต้องการส�
ำรวจในการศึกษาทาง
วิทยาศาสตร์
§
บอกได้ว่าประเด็นปัญหาหรือค�
ำถามใดสามารถ
ตรวจสอบได้ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
§
บอกและประเมินวิธีส�
ำรวจตรวจสอบปัญหาทาง
วิทยาศาสตร์ได้
3. การแปลความหมายข้อมูลและประจักษ์พยานใน
เชิงวิทยาศาสตร์
§
วิเคราะห์และแปลความหมายข้อมูลทางวิทยาศาสตร์
และลงข้อสรุป
§
ระบุข้อสันนิษฐาน ประจักษ์พยาน (หลักฐาน)
และเหตุผล ในเรื่องที่เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์
§
ประเมินข้อโต้แย้งทางวิทยาศาสตร์และหลักฐาน
จากแหล่งที่มาที่หลากหลาย
ส�
ำหรับ PISA 2015 ลักษณะของข้อสอบวิทยาศาสตร์
ที่ใช้คอมพิวเตอร์ในการประเมินมีสองแบบ ดังนี้
1. ข้อสอบแบบทั่วไป
: นักเรียนต้องอ่านเนื้อเรื่องจาก
สถานการณ์และข้อมูลที่ให้มาแล้วตอบค�
ำถามด้วยการคลิก
เลือกตอบ พิมพ์ค�
ำตอบอย่างสั้น ๆ และพิมพ์อธิบายแบบยาว
ใช้เมาส์ลากและวางค�
ำตอบลงในต�
ำแหน่งที่ก�
ำหนด และคลิก
เลือกค�
ำตอบจากรายการที่ก�
ำหนดให้ ดังตัวอย่างข้อสอบ เช่น
เรื่องวิวัฒนาการ และเรื่องการสูบบุหรี่
ค�
ำถามที่ 1
เป็นข้อสอบที่ให้นักเรียนสร้างค�
ำตอบได้อย่าง
อิสระโดยพิมพ์ค�
ำตอบลงในช่องว่างและวัดความรู้เกี่ยวกับ
การได้มาของความรู้ (epistemic knowledge) นักเรียนจะ
ต้องสร้างความเข้าใจในความสัมพันธ์ของข้อมูลภาพฟอสซิล
โครงกระดูกทั้งสี่ และพิจารณาว่าข้อสรุปที่ได้สอดคล้องกับ
หลักฐานภาพฟอสซิลหรือไม่ จัดเป็นข้อสอบวัดสมรรถนะด้าน
การอธิบายปรากฏการณ์ในเชิงวิทยาศาสตร์
เพราะต้องน�
ำ
ความรู้วิทยาศาสตร์ที่มีมาใช้สร้างค�
ำอธิบายที่สมเหตุสมผล
เกณฑ์การให้คะแนน
ได้คะแนนเต็ม
- ค�
ำตอบที่อ้างถึงการเปลี่ยนแปลง
ของโครงสร้างโครงกระดูกขา เช่น โครงกระดูกขาเหมือน
กันมากแต่มีการเปลี่ยนแปลงทีละน้อย หรือ กีบเท้าม้ามี
การเปลี่ยนแปลง
ได้คะแนนบางส่วน
- ค�
ำตอบที่อ้างถึงการเปลี่ยนแปลง
รูปร่างทั้งหมด เช่น พวกมันมีรูปร่างที่เหมือนกัน แล้วเริ่ม
มีรูปร่างที่ใหญ่ขึ้น
ปีที่ 42 ฉบับที่ 186 มกราคม - กุมภาพันธ์ 2557
41