นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 187 มีนาคม - เมษายน 2557

3 / 62

3
ปีที่ 42 ฉบับที่ 187 มีนาคม - เมษายน 2557
ภัณฑิลา อุดร
นักวิชาการ สาขาชีววิทยา สสวท. / e-mail :
กิจกรรมผลิตสื่อโครงสร้างดอกจากห้องครัว
การจัดการเรียนการสอนชีววิทยาโดยมีการใช้สื่อประกอบการ
เรียนรู้เป็นวิธีการหนึ่งที่ผู้สอนนิยมใช้กระตุ้นและสร้างความสนใจ
ของนักเรียนให้อยากเรียนรู้บทเรียน นอกจากนี้ยังช่วยให้นักเรียน
เข้าใจเนื้อหาของบทเรียนนั้น ๆ ได้ง่ายและดียิ่งขึ้น ผู้เขียนจึงขอ
น�ำเสนอสื่อการเรียนรู้ที่ผู้สอนและนักเรียนสามารถร่วมกันสร้าง
สื่อด้วยตัวเอง โดยเลือกใช้วัสดุและอุปกรณ์ที่ใช้รับประทานได้
และหาได้ง่ายตามท้องถิ่นของนักเรียน ซึ่งสามารถน�ำไปใช้เป็นสื่อ
ประกอบการจัดการเรียนรู้ เรื่อง โครงสร้างของดอก เนื่องจาก
ว่าการเรียนรู้โครงสร้างของดอกที่แบ่งตามต�ำแหน่งของรังไข่เมื่อ
เปรียบเทียบกับชั้นวงกลีบต่าง ๆ นี้ อาจเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยาก
ส�ำหรับนักเรียนเนื่องจากส่วนประกอบของดอกที่เป็นรังไข่สังเกต
ได้ยากจากโครงสร้างภายนอกของดอก ดังนั้น การเรียนรู้จาก
การสร้างโมเดลโครงสร้างของดอกที่แบ่งตามต� ำแหน่งของรังไข่
ด้วยตัวเอง จะท�ำให้นักเรียนสามารถเรียนรู้และเข้าใจโครงสร้าง
ของดอกได้ดียิ่งขึ้น นอกจากนี้การใช้สื่อที่นักเรียนจะได้มีส่วน
ร่วมในการท�ำกิจกรรมนั้นยังเป็นการกระตุ้นให้นักเรียนมีความ
สนใจอยากเรียนรู้อีกด้วย
วัสดุ-อุปกรณ์
1. ไม้เสียบลูกชิ้น 1 อัน
2. ไม้จิ้มฟัน 1 กล่อง
3. ไข่ไก่หรือไข่เป็ดต้ม 2 ฟอง
4. ใบอ่อนผักกาดหอมหรือผักกาด อย่างน้อย 4 ใบ
5. แครอท 2 หัว
6. ปูอัด 4 แท่ง
7. วาซาบิ 1 หลอด หรือ ลูกเกด 4 เม็ด
8. สาลี่หอม ฝรั่ง ชมพู่ หรือ แอปเปิล (เลือกผลที่มีขนาด
ใหญ่กว่าไข่ไก่) ให้เลือกใช้ชนิดใดชนิดหนึ่งจ�ำนวน 2 ผล
9. ข้าวโพดอ่อน 2 ฝัก
10. มะเขือเทศราชินี 2 ลูก
11. ช้อนกลาง 1 คัน
12. มีด 1 เล่ม
13. ภาพแสดงโครงสร้างของดอกที่แบ่งตามต� ำแหน่งของ
รังไข่ (ภาพที่ 1)
14. ถุงมือพลาสติกส�ำหรับจับอาหาร ตามจ�ำนวนสมาชิกใน
กลุ่ม
15. น�้ำสลัด และโชยุ (ส�ำหรับจิ้มปูอัด)
ภาพที่ 1 โครงสร้างของดอกที่แบ่งตามต�ำแหน่งของรังไข่
ก. ดอกที่มีรังไข่เหนือวงกลีบ (superior ovary)
ข. ดอกที่มีรังไข่ใต้วงกลีบ (inferior ovary)
วิธีการท�ำ
1. ศึกษาภาพโครงสร้างของดอก ที่แบ่งตามต�ำแหน่งของ
รังไข่จากภาพที่ 1 ว่ามีส่วนประกอบอะไรบ้าง
2. ให้นักเรียน ก�ำหนดก่อนลงมือท� ำกิจกรรมว่า ผักผลไม้
ชนิดใดที่นักเรียนน�ำมาใช้แทนโครงสร้างของดอกแต่ละส่วน ดัง
ตัวอย่างจากวัสดุและอุปกรณ์ที่ก�ำหนดให้ ดังนี้
- ไข่ต้มแทน รังไข่
- ข้าวโพดฝักอ่อนแทนก้านเกสรเพศเมีย
- มะเขือเทศราชินีแทน ยอดเกสรเพศเมีย
- ใบอ่อนผักกาดหอมหรือผักกาดแทน กลีบเลี้ยง
- แครอทแทน กลีบดอก
- ปูอัดแทน ก้านชูอับเรณู
- วาซาบิ ลูกเกด หรือแครอทชิ้นเล็กแทนอับเรณู
- สาลี่หอม ฝรั่ง ชมพู่ หรือแอปเปิลแทน ฐานดอก
- โคนข้าวโพดฝักอ่อนหรือแครอทใช้เป็นฐานส�ำหรับ
วางโครงสร้างของดอกที่ประดิษฐ์เสร็จแล้ว
3. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มน�ำผักผลไม้สดที่เตรียมมาล้างให้
สะอาด จากนั้นล้างมือให้สะอาด แล้วสวมถุงมือพลาสติกในทุก
ขั้นตอนของการท�ำกิจกรรม
สแกนโค้ดนี้เพื่อ
ชมภาพเคลื่อนไหว