40 / 62
รายละเอียดขั้นตอนการท�
ำงาน ดังนี้
40
นิตยสาร สสวท.
กระบวนการเทคโนโลยี
บทบาทผู้สอน
บทบาทผู้เรียน
ขั้นก�
ำหนดปัญหาหรือความต้องการ
เป็ นขั้นวิเคราะห์ ปั ญหาหรือความต้ องการหรือ
สถานการณ์ปัญหาหรือความต้องการอย่างละเอียด
เพื่อก�
ำหนดปั ญหาหรือความต้ องการที่ชัดเจน
สามารถน�
ำไปแก้ไขได้จริง อาจใช้วิธีการต่าง ๆ เช่น
ผังก้างปลา (Fish bone diagram) SWOT การใช้ชุด
ค�
ำถาม 5W 1H
• ก�
ำหนดสถานการณ์เทคโนโลยีและความท้าทายเพื่อให้
ผู้เรียนคิดแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ ซึ่งสถานการณ์
อาจเกิดจากสิ่งที่ประสบในชีวิตประจ�
ำวัน ชุมชนและสังคม
• สร้างความตระหนักเพื่อให้ผู้เรียนเห็นความส�
ำคัญของ
การแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ
• ท�
ำความเข้าใจและวิเคราะห์สถานการณ์เทคโนโลยี
และความท้าทาย อย่างละเอียด
• ก�
ำหนดปัญหาหรือความต้องการที่ต้องการแก้ไข
ขั้นรวบรวมข้อมูล
เป็นขั้นรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับปัญหาหรือความ
ต้องการ เพื่อหาวิธีการแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ
ที่หลากหลาย จากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ด้วยวิธีการ
สังเกต สอบถามจากผู้รู้ สืบค้นหรือส�
ำรวจจากสื่อและ
แหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ น�
ำข้อมูลที่รวบรวมได้มาวิเคราะห์
และสรุปเป็นสารสนเทศและวิธีการแก้ปัญหา หรือสนอง
ความต้องการ โดยวิธีการอาจมีได้มากกว่า 1 วิธี
• จัดเตรียมสื่อและแหล่งเรียนรู้ รวมถึงให้ค�
ำแนะน�
ำ
เกี่ยวกับการรวบรวมข้อมูล เพื่อหาวิธีการแก้ปัญหาหรือ
สนองความต้องการที่หลากหลายจากสื่อและแหล่ง
เรียนรู้ต่าง ๆ อย่างรอบด้าน
• ร่วมวิเคราะห์ทรัพยากรและข้อจ�
ำกัดที่ต้องค�
ำนึงถึง
ในการท�
ำงาน
• กระตุ้นให้ผู้เรียนคิดหาวิธีการแก้ปัญหาหรือสนอง
ความต้องการให้ได้มากกว่า 1 วิธี
• ร่วมสรุปองค์ความรู้และสารสนเทศที่จ�
ำเป็นส�
ำหรับ
แก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ
• วิเคราะห์และสรุปเกี่ยวกับทรัพยากรและข้อจ�
ำกัด
ที่ต้องค�
ำนึงถึงในการท�
ำงาน
• ก�
ำหนดประเด็นในการรวบรวมข้อมูลที่กลุ่มให้ความ
สนใจ และสร้างเครื่องมือในการรวบรวมข้อมูล แล้วส�
ำรวจ
เก็บรวบรวมข้อมูล สืบเสาะหาความรู้ ศึกษา หรือสืบค้น
ข้อมูลในประเด็นที่กลุ่มให้ความสนใจ
• วิเคราะห์ข้อมูลและสรุปองค์ความรู้ สารสนเทศและ
สรุปวิธีการแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ ซึ่งควร
มีมากกว่า 1 วิธี
• น�
ำเสนอข้อมูลและผลการวิเคราะห์ข้อมูล และวิธีการ
แก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ
ขั้นออกแบบและปฏิบัติการ
เป็ นขั้นออกแบบโดยถ่ายทอดความคิดเกี่ยวกับวิธี
การแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการเป็นภาพร่าง 2 มิติ
ภาพร่าง 3 มิติ ภาพฉาย ภาพ Quick sketch ผังงาน
ซึ่งอาจใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในการออกแบบ จากนั้น
วางแผนและปฏิบัติงานอย่างเป็นขั้นตอนตามแนวทาง
ที่ได้ออกแบบและวางแผนไว้ ผลงานที่ได้อาจเป็นชิ้น
งานหรือวิธีการก็ได้
• จัดเตรียมวัสดุที่จ�
ำเป็นและอุปกรณ์ เครื่องมือใน
การปฏิบัติงาน
• ให้ค�
ำแนะน�
ำและร่วมพิจารณาเลือกภาพร่างความคิดให้
เหมาะสมและสอดคล้องกับปัญหาหรือความต้องการมากที่สุด
และสามารถแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการได้จริง
ตามข้อจ�
ำกัด ภายใต้ทรัพยากรที่มีอยู่
• กระตุ้นให้ผู้เรียนใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการออกแบบ
• ให้ค�
ำแนะน�
ำและเน้นย�้
ำการใช้อุปกรณ์ เครื่องมือให้
ถูกต้องและปลอดภัย รวมทั้งให้ความช่วยเหลือผู้เรียน
ในการใช้ งานอุปกรณ์ เครื่องมือบางอย่ างที่มี
ความซับซ้อนและอันตรายในการปฏิบัติงาน
• ออกแบบโดยถ่ายทอดความคิดเกี่ยวกับวิธีการแก้ปัญหา
หรือสนองความต้องการเป็นภาพร่างความคิดหรือผังงาน
แล้วพัฒนาความคิดโดยใช้ความคิดสร้างสรรค์ให้ได้
ความคิดที่หลากหลาย มีความแปลกใหม่
• วิเคราะห์และเลือกภาพร่างความคิดที่เหมาะสมที่สุด
น�
ำเสนอและแลกเปลี่ยนเรียนรู้
• วางแผนการท�
ำงานและลงมือปฏิบัติเพื่อสร้างชิ้นงาน
ส�
ำหรับแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ โดยใช้งาน
อุปกรณ์ เครื่องมือเหมาะสมกับประเภทของงาน ท�
ำงาน
ถูกต้องและปลอดภัย
ขั้นทดสอบ
เป็นขั้นตรวจสอบ ทดสอบ และบันทึกผลว่าชิ้นงาน
หรือวิธีการมีความสอดคล้องตามรูปแบบที่ออกแบบ
ไว้หรือไม่ สามารถท�
ำงานหรือใช้งานได้หรือไม่ และมี
ข้อบกพร่องอย่างไร หากผลการทดสอบพบว่า ชิ้นงาน
หรือวิธีการไม่สอดคล้องตามรูปแบบที่ออกแบบไว้ ท�
ำงาน
หรือใช้งานไม่ได้ หรือมีข้อบกพร่องที่ควรปรับปรุงแก้ไข
จะต้องปฏิบัติงานในขั้นปรับปรุงแก้ไขต่อไป
• ให้ค�
ำแนะน�
ำและร่วมตรวจสอบ ทดสอบชิ้นงาน
เพื่อหาจุดบกพร่องที่ต้องปรับปรุงแก้ไข
• ตรวจ ทดสอบการท�
ำงานของชิ้นงานเพื่อหาจุด
บกพร่องที่ต้องปรับปรุงแก้ไข พร้อมทั้งบันทึก
ข้อมูลการตรวจ ทดสอบการท�
ำงานของชิ้นงาน