นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 201 กรกฎาคม - สิงหาคม 2559

39 / 62

39 ปีที่ 44 ฉบับที่ 201 กรกฎาคม - สิงหาคม 2559
การเรียนกระตุ้นความคิด
ยานยนต์ขนส่งที่ใช้กันอยู่โดยทั่วไป เป็นยานยนต์
ที่ใช้ล้อเป็นกลไกในการเคลื่อนที่ เช่น รถยนต์ รถไฟ เป็นต้น
ล้อเป็นกลไกที่เหมาะส�ำหรับการเคลื่อนที่ในแนวราบ แต่ใน
ภูมิประเทศที่มีเส้นทางขรุขระ การน�ำยานยนต์เหล่านี้ไปใช้
ในการขนส่งย่อมไม่สะดวก ไม่ปลอดภัย และต้องสูญเสีย
พลังงานมาก
การคิดค้นและพัฒนาขาให้เป็นกลไกการเคลื่อนที่
ส�ำหรับยานยนต์เพื่อใช้ในการขนส่งในภูมิประเทศที่มีเส้นทาง
ขรุขระจึงเป็นปัญหาที่ท้าทายส�ำหรับวิศวกรและนักประดิษฐ์
เตโอ ยันเซิน (Theo Jansen) เป็นศิลปินชาวดัทช์ที่
ท�ำงานประติมากรรมแบบเคลื่อนไหว ผลงานที่มีชื่อเสียงของ
เขาคือ สตรันด์เบสต์ (Strandbeest) หรืออสุรกายชายหาด
(รูปที่ 1)
สมนึก บุญพาไสว ผู้เชี่ยวชาญ และ สุวัฒน์ วงษ์จ�ำปา ผู้ช�ำนาญด้านเทคนิค • ฝ่ายออกแบบและพัฒนาอุปกรณ์ สสวท.
• e-mail:
รูปที่ 1 สตรันด์เบสต์ หรือ อสุรกายชายหาด
ที่มา : รูปที่ 2 (ซ้าย) แบบจ�ำลองกลไกเตโอยันเซิน
และ (ขวา) แบบโครงร่างของกลไกเตโอยันเซิน
เป็นที่รู้กันดีว่าในภูมิประเทศที่ขรุขระอัตราเร็วใน
การเคลื่อนที่ของสัตว์ดีกว่าการยานยนต์ที่ใช้ล้อ เพราะเท้า
สัตว์สามารถก้าวข้ามหรือปีนข้ามสิ่งกีดขวางได้ แต่ยานยนต์
ทั่วไปท�ำไม่ได้ ด้วยเหตุนี้จึงมีการวิจัยและพัฒนาออกแบบ
ยานยนต์ที่มีขาเป็นกลไกส�ำหรับเดินในภูมิประเทศที่มีเส้น
ทางขรุขระ
บทความนี้จะได้กล่าวถึงการออกแบบกลไกเท้า
และสร้างแบบจ�ำลองหุ่นยนต์ที่เดินด้วยเท้าตามที่ออกแบบไว้
เตโอ ยันเซิน ใช้ท่อพีวีซีเล็ก ๆ 11 ท่อน มาประกอบ
เป็นกลไกที่สามารถก้าวเดินบนระนาบได้ และเมื่อเขาน�ำกลไก
ดังกล่าวหลายชุด ที่มีขนาดเท่ากันมาต่อเรียงกัน ปรากฏว่า
สิ่งที่เขาคิดค้นนั้นสามารถเดินได้บนพื้นราบ เตโอ ยันเซิน จึง
ได้สร้างประติมากรรมที่มีชื่อว่า สตรันด์เบสต์ หรือ อสุรกาย
ชายหาด ที่สามารถเดินได้ เพื่อเป็นเกียรติแก่ เตโอ ยันเซิน
เราจึงเรียกกลไกนี้ว่า กลไกเตโอยันเซิน
ที่มา
กลไก เตโอ ยันเซิน
(Theo Jansen mechanism)
ก้าวย่างอย่าง อสุรกาย