24 / 62
24
นิตยสาร สสวท
ความรู้เพิ่มเติม
ในวันที่ 14-25 สิงหาคม พ.ศ.2549 สหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (International Astronomical Union : IAU)
ได้จัดประชุมเกี่ยวกับการหาข้อสรุปเรื่องค�ำจ�ำกัดความของดาวเคราะห์ และได้ค�ำจัดกัดความใน RESOLUTION B5:
Definition of a Planet in the Solar System ดังนี้ ดาวเคราะห์เป็นวัตถุที่ 1. โคจรรอบดวงอาทิตย์ 2. มีมวลมากพอ
ที่ท�ำให้มีรูปร่างใกล้เคียงทรงกลมได้โดยแรงโน้มถ่วงของตัวเอง 3. ไม่มีวัตถุอื่นที่มีขนาดใกล้เคียงกันอยู่ใกล้วงโครจร
ส่วนดาวเคราะห์แคระมีค�ำจ�ำกัดความดังนี้ คือ เป็นวัตถุที่ 1. โคจรรอบดวงอาทิตย์ 2. มีมวลมากพอที่ท�ำให้รูปร่าง
ใกล้เคียงทรงกลมได้โดยแรงโน้มถ่วงของตัวเอง 3. มีวัตถุอื่นที่มีขนาดใกล้เคียงกันอยู่ใกล้วงโคจร 4. ไม่ใช่ดวงจันทร์บริวาร
ของดาวเคราะห์ เนื่องจากดาวพลูโตไม่เป็นไปตามนิยามข้อ 3 ของดาวเคราะห์ และผลการลงมติในวันพฤหัสบดีที่
24 สิงหาคม พ.ศ.2549 ท�ำให้ดาวพลูโตถูกลดสถานะจากดาวเคราะห์เป็นดาวเคราะห์แคระ
“การลงจอดของยานอวกาศก็พลาดกันได้”
ภาพ 3
ยานอวกาศ Rosetta ที่มียานลูกชื่อ Philae ส่งลงไปจอดบน
ดาวหาง
ที่มา
https://cnes.fr/en/web/CNES-en/11223-gp-mission- rosetta-l-atterrisseur-philae-se-reveille-comme-prevu.phpอาจเริ่มต้นจากการตั้งค�ำถามและอภิปราย
ร่วมกันเกี่ยวกับการลงจอดของยานอวกาศว่า มนุษย์เคย
ส่งยานอวกาศและมนุษย์อวกาศไปส�ำรวจดาวดวงใดบ้าง
ซึ่งผู้เข้าร่วมกิจกรรมจะตอบเกี่ยวกับการส�ำรวจดวงจันทร์
ของโครงการอะพอลโล โดยมีนีล อาร์มสตรอง เป็นมนุษย์
คนแรกที่เหยียบดวงจันทร์ จากนั้นให้ความรู้เพิ่มเติม
เกี่ยวกับการส�ำรวจดาวหาง Churyumov-Gerasimenko
ของยานอวกาศ Rosetta ที่มียานลูกชื่อ Philae ซึ่งถูกส่ง
ลงไปจอดบนดาวหางดวงนี้ อย่างไรก็ตาม ในการลงจอด
ของ Philae ได้มีความผิดพลาดเกิดขึ้น ท�ำให้ยานกระเด้ง
บนพื้นดาวหาง 2 ครั้ง จึงจะลงจอดได้ เพราะบริเวณนั้น
ไม่ได้รับแสงอาทิตย์ ท�ำให้แผงโซลาร์เซลล์บนยานไม่สามารถ
สร้างพลังงานไฟฟ้าเพื่อใช้กับอุปกรณ์ต่างๆ บนยานได้
เมื่อพลังงานส�ำรองที่มีอยู่บนยานหมด Philae จึงไม่สามารถ
ส่งข้อมูลต่างๆ กลับมาได้อีก อย่างไรก็ตาม ก่อนที่พลังงาน
จะหมดไป Philae ได้ส่งข้อมูลบางส่วนที่ยานส�ำรวจได้
มายังโลก ท�ำให้มนุษย์ได้ทราบข้อมูลของดาวหางมากขึ้น
ความผิดพลาดหรือล้มเหลวไม่ใช่สิ่งที่เลวร้ายเสมอไป
แต่เป็นแนวทางเริ่มต้นที่ท�ำให้เราน�ำมาวิเคราะห์ ปรับปรุง
และแก้ไขสิ่งต่างๆ เพื่อให้ได้สิ่งใหม่ที่ดีขึ้น
จากนั้นมีการตั้งค�ำถามและร่วมกันอภิปราย
เกี่ยวกับการออกแบบให้ยานอวกาศลงจอดได้อย่าง
ปลอดภัย โดยพิจารณาสภาพอากาศที่บางเบาและ
แรงโน้มถ่วงที่น้อยกว่าโลก ซึ่งผู้เข้าร่วมกิจกรรมสามารถ
ให้ค�ำตอบเกี่ยวกับการออกแบบยานได้ว่า ยานจะต้อง
มีขาตั้งที่แข็งแรงและกางออกได้สมดุล เพื่อลงจอดได้
อย่างมั่นคง มีฐานยานแบบสปริงเพื่อรับแรงกระแทก มีปีก
เพื่อให้เกิดแรงต้านหรือมีร่มชูชีพเพื่อชะลอความเร็ว
รวมทั้งมีเครื่องยนต์เพื่อบังคับทิศทางและชะลอความเร็ว
ขณะลงจอด ซึ่งวิทยากรสามารถให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ
เรื่องการเคลื่อนที่และเรื่องแรง