นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 182 พฤษภาคม - มิถุนายน 2556

12 / 62

12 นิตยสาร สสวท.
บรรณานุกรม
Biodegradable plastic: เมื่อพลาสติกเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม. สืบค้นเมื่อ
20 ธันวาคม 2555, จาก
Burd, Daniel. (2008). Plastic not fantastic. Retrieved December 20, 2012, from
Yuksel, O., Jasna, H. & Hanife, B. (2004). Biodegradation of plastic compost
bags under controlled soil conditions. Acta Chimica Slovenica., 51, 579-588.
ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ. พลาสติกย่อยสลายได้: เทคโนโลยีที่เป็นมิตรต่อ
สิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2555,จาก http://www2.
สำ�นักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน). กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี.
(2554). แผนที่นำ�ทางแห่งชาติ การพัฒนาอุตสาหกรรมพลาสติกชีวภาพ ระยะที่ 2
(2554-2558).
พลาสติกชีวภาพชนิดที่สลายตัวได้ทางชีวภาพ ที่ย่อยสลายได้
สมบูรณ์โดยจุลินทรีย์ ผลิตได้จากพอลิเมอร์ที่เป็น aliphatic poly-
esters ซึ่งมีหลากหลายกลุ่ม เช่น polylactides หรือ polylactic
acid (PLA) polybulyene succinate (PBS) และ polyhydroxy-
alkanoates (PHAs) เป็นต้น aliphatic polyesters เหล่านี้ สามารถ
ผลิตได้จากหลายวิธีการด้วยกัน เช่น การผลิต PLA โดยใช้แป้งจาก
พืชมาผ่านกระบวนการเปลี่ยนเซลลูโลสในพืช ให้เป็นพอลิแซ็กคาไรด์
จากนั้นจะมีการเปลี่ยนแปลงต่อไปเป็นกรดแลกติกและสุดท้ายจึงได้
เป็น PLA การผลิต PBS ซึ่งได้จากการสังเคราะห์ทางปิโตรเคมีโดย
ใช้สารประกอบที่เป็นกรด 2 ชนิดมาทำ�ปฏิกิริยากับสารประกอบ
ที่เป็นแอลกอฮอล์ 2 ชนิด นอกจากนี้นักวิทยาศาสตร์ยังค้นพบว่า
มีแบคทีเรียบางชนิดสามารถผลิต PHAs ได้ จึงมีแนวคิดที่จะใช้
เทคโนโลยีทางชีวภาพในการผลิต PHAs จากแบคทีเรีย เพื่อนำ�มา
ใช้ทดแทนพลาสติกชนิดต่าง ๆ ที่ไม่สามารถย่อยสลายได้
PHAs ถูกสร้างเป็นแหล่งพลังงานสะสมในเซลล์ของแบคทีเรียบาง
ชนิด การสร้าง PHAs จะเกิดขึ้นเมื่อแหล่งอาหารเช่น ไนโตรเจนหรือ
ฟอสฟอรัสขาดแคลน ในขณะที่มีแหล่งคาร์บอนอื่น ๆ อยู่มากเกิน
ความจำ�เป็น เมื่อใช้กล้องจุลทรรศน์ตรวจดูที่เซลล์ของแบคทีเรียจะ
เห็น PHAs เป็นแกรนูล ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.2 - 0.5
ไมโครเมตร กระจายอยู่ทั่วไปในไซโทพลาซึม
PHAs ภายในเซลล์ของ ralstonia eutrophus
(ที่มา:
จากงานวิจัยของนักวิทยาศาสตร์พบว่า มีแบคทีเรียที่อาศัยอยู่
ในดินประมาณ 30 % ที่สามารถผลิต PHAs ได้ แต่มีเพียงแบคทีเรีย
บางชนิดเท่านั้นที่ถูกนำ �มาใช้ในงานวิจัยเพื่อศึกษาและพัฒนาวิธีการ
ในการเพิ่มปริมาณการสร้าง PHAs ในเซลล์ของแบคทีเรีย ตัวอย่าง
เช่น Ralstonia eutrophus เป็นแบคทีเรียที่มีการศึกษากันมาก
เนื่องจากสามารถผลิต PHAs จากแหล่งคาร์บอนที่มีอยู่ทั่ว ๆ ไปได้
เช่น กลูโคส กรดแลกติก กรดแอซีติก หรือน้ำ �มันจากพืชชนิดต่าง ๆ
หรือ Methylobacterium sp. ที่สามารถใช้แหล่งคาร์บอนอย่าง
มีเทนซึ่งมีราคาต่ำ�มาใช้ในการสังเคราะห์ PHAs ได้ เป็นต้น
ในช่วง 10 กว่าปีที่ผ่านมา PHAs ถูกนำ �มาศึกษา วิจัยและ
พัฒนาอย่างรวดเร็ว นักวิทยาศาสตร์หวังว่านอกเหนือจาก
การผลิต พลาสติกชีวภาพชนิดที่สลายตัวได้ทางชีวภาพ ที่ใช้
ในอุตสาหกรรมด้านบรรจุภัณฑ์แล้ว ยังจะสามารถนำ� PHAs ไป
ใช้ประโยชน์กับงานด้านต่าง ๆ เช่น ด้านอุตสาหกรรมอาหาร การ
แพทย์และเภสัชกรรม รวมทั้งเชื้อเพลิงชีวภาพอีกด้วย
บรรจุภัณฑ์ที่ผลิตจาก biodegradable plastic