นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 183 กรกฎาคม - สิงหาคม 2556

38 / 62

เรื่องเด่นประจ�าฉบับ
วราภรณ์ ต. วัฒนผล
สุวิมล จรูญโสตร์
คงนิตา เคยนิยม
Science for Fun :
วิทยาศาสตร์ช่วยสืบ
ในงานมหกรรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ เมื่อ
วันที่ 6–21 สิงหาคม 2556 ที่ผ่านมา สถาบันส่งเสริม
การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) เป็นหน่วยงาน
หนึ่งที่ร่วมจัดกิจกรรม และน�าผลงานไปจัดแสดงนิทรรศการ
ในงานดังกล่าวเป็นประจ�าทุกปี กิจกรรมปฏิบัติการ (work-
shop) เป็นกิจกรรมหนึ่งที่ได้รับความสนใจจากผู้เข้าร่วมงาน
อย่างล้นหลาม เพราะผู้เเข้าร่วมงานจะได้ฝึกทักษะกระบวนการ
ทางวิทยาศาสตร์ ลงมือปฏิบัติการด้วยตนเอง และสามารถ
น�าความรู้หรือชิ�นงานที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในการเรียนการ
สอน หรือปรับใช้ในชีวิตประจ�าวันได้ด้วย
วิทยาศาสตร์ช่วยสืบ เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่ได้รับความ
สนใจจากผู้เข้าร่วมงานทุกปี ในปีนี้มีเนื้อหาความรู้เกี่ยวกับเรื่อง
กรด-เบส และการจำ าแนกสาร เรามาเริ่มต้นพิสูจน์กันเลยดีไหม
ให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมหาวิธีการพิสูจน์สินค้าตัวอย่างที่วาง
ขายอยู่ในตลาด ว่าสินค้าใดเป็นสินค้าปลอม โดยจัดเตรียม
อุปกรณ์ดังต่อไปนี้ สารตัวอย่าง 5-10 ตัวอย่าง (ขึ้นอยู่กับระดับ
ชั้นของผู้ทำากิจกรรม) กระดาษลิตมัสสีน้ำาเงิน กระดาษลิตมัสสี
แดง จานสี ช้อนตักสาร สารละลายกรด สารละลายเบส น้ำา
หลอดหยดสาร แว่นขยาย กระดาษและดินสอสำาหรับบันทึกผล
จากนั้นใช้เวลาประมาณ 30 นาที เพื่อให้ผู้ร่วมกิจรรม
วางแผนและออกแบบการทดลอง เพื่อตรวจสอบสินค้าตัวอย่าง
โดยมีคุณครูหรือผู้ปกครองดูแลและให้คำาแนะนำา
เมื่อตรวจพิสูจน์ได้แล้วว่าสินค้าใดเป็นสินค้าปลอม คุณครู
หรือผู้ปกครองควรให้คำาแนะนำาเพิ่มเติมด้วยว่า ในการปฏิบัติ
งานทางนิติวิทยาศาสตร์ การตรวจพิสูจน์หลักฐานเพียงตัวอย่าง
เดียว อาจไม่เพียงพอที่จะใช้เป็นข้อสรุปได้ทันที จำ าเป็นต้องใช้
ข้อมูลความรู้ทางวิทยาศาสตร์แขนงต่าง ๆ สนับสนุน เพิ่มน้ำา
หนักความน่าเชื่อถือมาประกอบการพิจารณาตัดสินคดีความ
หรือการลงข้อสรุป เช่น การถ่ายรูป การตรวจสถานที่เกิดเหตุ
การตรวจลายนิ้วมือแฝง การตรวจพิสูจน์ทางฟิสิกส์ การตรวจ
พิสูจน์ทางชีวภาพ งานตรวจเอกสาร
ก่อนเข้าสู่กิจกรรมเราอาจเริ่มต้นด้วยการนำารูปภาพมาให้ผู้
ร่วมกิจกรรมได้ลองฝกทักษะการสังเกต ซึ่งเป็นทักษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ขั้นพื้นฐานที่ทุกคนควรมี เป็นการ
อุ่นเครื่องก่อนก็ได้ โดยนำาภาพมาให้ดูในช่วงเวลาสั้น ๆ แล้วให้
บันทึกสิ่งที่เห็นในภาพให้ได้รายละเอียดมากที่สุด หรือตั้ง
คำาถามโดยเพิ่มระดับการสังเกตเพื่อเก็บข้อมูล
นักวิชาการ สาขา พสวท. และ สควค. สสวท. / e-mail :
นักวิชาการ สาขา พสวท. และ สควค. สสวท. / e-mail :
นักวิชาการ สาขา พสวท. และ สควค. สสวท. / e-mail :
นิตยสาร สสวท. 38