นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 194 พฤษภาคม - มิถุนายน 2558

15 / 62

15
ปีที่ 43 ฉบับที่ 194 พฤษภาคม - มิถุนายน 2558
สแกนโค้ดนี้เพื่อ
ชมภาพเคลื่อนไหวี
ที่ ั บี่ ิ ถุน
ยุพาพร ลาภหลาย
ผู้ช�ำนาญ สาขาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมโลก สสวท. / e-mail:
ภาพที่ 1 การเปรียบเทียบปริมาณน�้ำบนโลก คิดเป็นเปอร์เซนต์โดยประมาณ
ที่มา:
มีใครจ�ำได้ไหมว่าน�้ำบนโลกของเราที่สามารถน�ำ
มาใช้ ในการอุปโภคและบริโภคได้ มีประมาณกี่
เปอร์เซนต์ และเป็นน�้ำทะเลและน�้ำจืดเท่าใด
น�้ำที่มีอยู่บนโลกโดยประมาณประกอบด้วย น�้ำทะเล
ร้อยละ 97 และน�้ำจืดร้อยละ 3 จ�ำนวนนี้ เป็นน�้ำอยู่
ในแม่น�้ำ บึง และทะเลสาบ เพียงร้อยละ 0.3 ซึ่งเป็น
น�้ำที่เราน�ำมาใช้โดยทั่วไป นอกนั้นจะอยู่ในรูปของ
น�้ำแข็งและน�้ำใต้ดิน จะเห็นได้ว่าน�้ ำที่เราสามารถน�ำมา
ใช้ได้จริงมีเพียงนิดเดียวเมื่อเทียบกับปริมาณน�้ำทั้งหมด
ที่มีอยู่บนโลก
จากการที่น�้ ำบนโลกเรามีการเคลื่อนย้ายตลอดเวลา ไม่ว่า
จะเป็นการเคลื่อนย้ายบนดิน ใต้ดิน หรือในอากาศ และมี
การเปลี่ยนแปลงสถานะในรูปของแข็ง ของเหลว และแก๊ส
เมื่อแสงแดดส่องลงมาบนพื้นโลก พลังงานความร้อนจากแสง
อาทิตย์ท�ำให้น�้ ำจากแหล่งน�้ำผิวดิน น�้ำในดิน น�้ ำทะเล ระเหย
กลายเป็นไอ ลอยขึ้นสู่บรรยากาศ เมื่อไอน�้ำลอยขึ้นไปบนอากาศ
ซึ่งเย็นกว่า จะเกิดการควบแน่นกลายเป็นละอองน�้ำเล็ก ๆ ลอยจับ
ตัวกันเป็นกลุ่มเมฆ เมื่อจับตัวกันมากขึ้นและกระทบความเย็น
ก็จะควบแน่นกลายเป็นหยดน�้ำตกลงสู่พื้นโลกน�้ำฝนที่ตกลงสู่พื้นดิน
บางส่วนซึมลงไปในดิน บางส่วนซึมลงไปถึงระดับน�้ำใต้ดินเป็น
น�้ำบาดาล และบางส่วนจะไหลอยู่ใต้ผิวดินตามความลาดเทของ
ชั้นดิน และบางส่วนพืชดูดไปใช้และคายน�้ำออกทางใบ ส่วนน�้ำฝน
ที่เหลือจากการซึมลงดินจะรวมตัวและไหลลงสู่พื้นที่ต�่ำกว่า
บางส่วนไปรวมตัวกันอยู่ในที่ลุ่ม แต่ส่วนใหญ่จะไหลบ่าลง
สู่ล�ำธารและแม่น�้ำซึ่งจะไหลออกสู่ทะเลและมหาสมุทรไปในที่สุด
ซึ่งกระบวนการเหล่านี้จะเกิดซ�้ำจนเป็นวัฏจักรหมุนเวียน หรือที่
เราเรียกว่า “วัฏจักรของน�้ำ (Water Cycle)”
การตรวจ
วัดปริมาณน�้ำฝน
อย่างง่าย