47 / 62
47
ปีที่ 44 ฉบับที่ 202 กันยายน - ตุลาคม 2559
3. ขั้นยุติการสัมภาษณ์
ผู้สัมภาษณ์ควรกล่าว
ค�ำขอบคุณผู้ให้สัมภาษณ์ที่ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี
ในการสัมภาษณ์
นอกจากขั้นตอนทั้งสามแล้ว Rita (1999) ซึ่งเป็น
ผู้เชี่ยวชาญด้านการวิจัยทางการศึกษา จาก The Hong Kong
Institute of Education ยังได้เสนอเทคนิคการสัมภาษณ์เชิงลึก
9 ข้อ เพื่อใช้สัมภาษณ์นักเรียนจีนจากฮ่องกง จ�ำนวน 20 คน
ซึ่งประกอบด้วยชาย 10 คน และหญิง 10 คน ที่มีอายุระหว่าง
12-18 ปี และได้ลงทะเบียนเรียนที่โรงเรียนเอกชนแห่งหนึ่ง
ในประเทศอังกฤษ คนเหล่านี้มีพื้นฐานครอบครัว ฐานะ
และการศึกษาที่ใกล้เคียงกัน ในประเด็นเกี่ยวกับการเรียน
ภาษาอังกฤษในประเทศอังกฤษ เทคนิคดังกล่าวได้แก่
1. เทคนิคการให้ความเห็นตรงกันข้ามกับผู้ให้
สัมภาษณ์ เพื่อกระตุ้นให้เขาแสดงความเห็นเพิ่มเติม
2. เทคนิคการเชื่อมโยงเพื่อตั้งค�ำถาม เป็นการ
เชื่อมโยงความคิดเห็นของผู้ให้สัมภาษณ์กับข้อมูลที่ผู้วิจัย
ต้องการทราบ
3. เทคนิคแกล้งสงสัย เป็นการแสดงความสับสน
เพื่อให้ผู้ถูกสัมภาษณ์ทราบว่าก�ำลังต้องการรายละเอียด
4. เทคนิคท้าทายเพื่อให้ได้ข้อมูลเพิ่ม เป็นการตรวจสอบ
ความถูกต้องของความเห็นของผู้ให้สัมภาษณ์ล่วงหน้า
5. เทคนิคการให้ก�ำลังใจ เป็นการให้ค�ำชมเพื่อ
ส่งเสริมให้ผู้ให้สัมภาษณ์ด�ำเนินการต่อไป
6. เทคนิคแสดงความเข้าใจและให้เวลาส�ำหรับ
การเพิ่มเติมรายละเอียด โดยแสดงให้ผู้ถูกสัมภาษณ์ทราบว่า
เข้าใจความเห็นของเขา และให้เวลาเพื่อให้แสดงความคิดเห็น
เพิ่มเติม
7. เทคนิคการทวนค�ำตอบ เพื่อแสดงความสนใจ
ฟังค�ำตอบของผู้ให้สัมภาษณ์
8. เทคนิคการตั้งค�ำถามอย่างตรงจุดเพื่อจะได้
ข้อมูลเพิ่มเติม
9. เทคนิคการตั้งค�ำถามลูกโซ่ เป็นการถามค�ำถาม
อย่างต่อเนื่องเพื่อดูว่าผู้ให้สัมภาษณ์สามารถหาข้อมูลมาเพิ่ม
ได้อีกหรือไม่
ผู้เขียนได้ทดลองน�ำเทคนิคของ Rita (1999) ไปใช้
ในการเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ครูผู้สอนวิชาวิทยาศาสตร์
คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ประเด็นการสัมภาษณ์เป็นเรื่องเกี่ยวกับการเตรียมตัวนักเรียน
ในการสอบ O-net โดยผู้เขียนได้วางแผนการสัมภาษณ์ใน
3 ขั้นตอนหลัก และแทรกเทคนิคการสัมภาษณ์เชิงลึก
ในขณะเก็บข้อมูลด้วย ขอยกตัวอย่างบทสัมภาษณ์ที่ผู้เขียน
น�ำเทคนิคบางข้อไปใช้ ดังต่อไปนี้
1. ขั้นเริ่มสัมภาษณ์
R:
สวัสดีค่ะ ดิฉันชื่อ.....................................เป็นนักวิชาการจาก สสวท. จะขอสัมภาษณ์คุณครู ในประเด็นเกี่ยวกับการจัด
การเรียนการสอน............................ระหว่างการสัมภาษณ์ ดิฉันขออนุญาตบันทึกเทปเสียงด้วยนะคะ และผลการสัมภาษณ์
จะถือเป็นความลับ จึงไม่มีผลใดๆ ต่อคุณครู ขอเชิญคุณครูช่วยแนะน�ำตัวค่ะ
I:
…………………………………………………………….
2. ขั้นสัมภาษณ์เนื้อหา
R:
คุณครูได้เตรียมนักเรียนเพื่อสอบ O-net หรือไม่?
I:
ค่ะ
R:
[เทคนิคการตั้งค�ำถามอย่างตรงจุด] คุณครูมีวิธีเตรียมนักเรียนในการสอบ O-net อย่างไรบ้างคะ?
I:
มีโครงการสอนเสริมหลังการสอบกลางภาคเรียนที่ 1 เวลา 7.30 - 8.30 น. และ ในภาคเรียนที่ 2 มีการสอนเสริมวันเสาร์
เวลา 8.30 - 15.00 น.
ก�ำหนดให้
R
– ผู้วิจัย
I
– ผู้ให้สัมภาษณ์
ตัวอย่างบทสนทนาในการสัมภาษณ์