นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 183 กรกฎาคม - สิงหาคม 2556

30 / 62

วัสดุอุปกรณ์
1. แผนที่แสดงเส้นชั้นความสูง
2. แผ่นใส
3. แผ่นโฟม
วิธีทำากิจกรรม
1. วางแผ่นใสลงบนแผนที่แสดงเส้นชั้นความสูง แล้ววาด
เส้นชั้นความสูงลงบนแผ่นใส
2. ตัดแผ่นใสตามรูปทรงของเส้นชั้นความสูงวงนอกสุด
ทาบลงบนโฟมและลอกลายของเส้นชั้นความสูงลงบนแผ่นโฟม
จากนั้นใช้กรรไกรตัดเส้นชั้นความสูงวงนอกออกและลอกลาย
ของเส้นชั้นความสูงวงถัดมาลงบนแผ่นโฟม ทำาเช่นนี้จนครบ
จำ านวนเส้นชั้นความสูงที่กำาหนดให้ จากนั้นใช้คัตเตอร์ตัดแผ่น
โฟมตามเส้นชั้นความสูงที่วาดไว้
3. นำาแผ่นโฟมที่ตัดเป็นรูปร่างตามเส้นชั้นความสูง มาซ้อน
ทับกันตามลำ าดับ โดยอาศัยกฎเกณฑ์ของเส้นชั้นความสูงเป็น
หลักในการวาง
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)
ผู้ที่สนใจกิจกรรมนี้ขอเชิญเข้าร่วมกิจกรรมได้ในงานมหกรรม
วิทยาศาสตร์ฯ ซึ่งจะจัดในเดือนสิงหาคม 2556 นี้
ใบความรู้ ประกอบกิจกรรมการสร้างเส้นชั้นความสูง
ลักษณะ และกฎเกณฑ์ของเส้นชั้นความสูง
• เส้นชั้นความสูง โดยทั่วไปมักกำาหนดช่วงความห่างของ
แต่ละเส้นชั้นความสูงเป็นเลขจำานวนเต็มง่าย ๆ เช่น 10, 20,
30, …, 100, 150, 200, … 500, 1000 เมตร
• หน่วยเส้นชั้นความสูง มีค่าเป็นหน่วยความสูงที่อิงกับ
ระดับมาตรฐาน เช่น เมตรจากระดับน้ำาทะเลปานกลาง หรือ
เซนติเมตรจากหมุดสำารวจมาตรฐานที่สร้างขึ้นมาเอง
• เส้นชั้นความสูงเป็นเส้นแบ่งระหว่าง บริเวณที่มีความสูง
มากกว่า และบริเวณที่มีความสูงน้อยกว่า
• เส้นขอบทะเลสาบและชายฝังในแผนที่ เป็นเส้นที่มี
ลักษณะเช่นเดียวกับเส้นชั้นความสูง
• ในการสร้างเส้นชั้นความสูงให้อ่านง่าย มักมีเส้นหลัก
(index contour) แสดงด้วยเส้นที่เข้มกว่า และแสดงค่าระดับ
ความสูงเป็นตัวเลข
• สีที่นิยมใช้เขียนเส้นชั้นความสูง คือสีน้ำาตาลและสีดำา
• เส้นชั้นความสูง จะไม่แยกและไม่แตกจากกัน
• เส้นชั้นความสูงเป็นเส้นที่ต่อเนื่องไม่หยุดในแผนที่ และ
เส้นชั้นความสูงจะมาบรรจบกันเสมอ
• รูปร่างของเส้นชั้นความสูง จะคด โค้ง และเว้า
• เส้นชั้นความสูงเส้นหนึ่งเป็นตัวแทนของระดับความสูงค่า
หนึ่งเท่านั้น
• เส้นชั้นความสูงจะไม่ตัดกัน ในบริเวณที่เป็นหน้าผาเส้น
ชั้นความสูงจะชิดกันมาก
• เส้นชั้นความสูงที่ลากผ่านทางน้ำา จะมีรูปร่างเป็นตัว V
หรือตัว U โดยฐานของตัว V และตัว U ชี้ไปทางบริเวณที่มีความ
สูงมากกว่า ทางน้ำาที่มีความลาดชันมากเส้นชั้นความสูงจะมี
รูปร่าง เป็นรูปตัว V และทางน้ำาที่มีความลาดชันน้อยเส้นชั้น
ความสูงจะมีรูปร่างเป็นรูปตัว U
ในทางกลับกัน หากเรามีแผนที่ภูมิประเทศอยู่ในมือ เราก็
สามารถจำาลองพื้นที่ที่สนใจออกมาเป็นรูปทรง 3 มิติ ได้เช่น
เดียวกัน ดังกิจกรรมการสร้างภูมิประเทศจำาลองจากเส้นชั้น
ความสูง ดังนี้
รูปตัวอย่างเส้นชั้น
ความสูงบนแผนที่
บริเวณที่สนใจ
(มีตัวเลขแสดงค่า
ความสูงกำากับ)
กิจกรรมประโยชน์จากเส้นชั้นความสูงทั้ง 2 กิจกรรมข้าง
ต้น นอกจากเป็นกิจกรรมที่ช่วยส่งเสริมทักษะการอ่านและ
ทำาความเข้าใจแผนที่แล้ว ยังเป็นกิจกรรมที่สนุก ทำาให้ผู้เรียน
มีความละเอียดรอบคอบ และช่างสังเกต ซึ่งสอดคล้องกับ
เนื้อหาสาระและกิจกรรมเรื่อง แผนที่ ในหนังสือเรียน รายวิชา
เพิ่มเติม โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ (เล่ม 1) กลุ่มสาระการ
เรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6 ตามหลักสูตรแกน
กลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ที่จัดทำาโดย
บรรณานุกรม
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. กระทรวงศึกษาธิการ.
(2554). หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1
กลุ่มสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4-6 ตามหลักสูตร
แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร:
โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว.
4. ปากกาเขียนแผ่นใส
5. คัตเตอร์
6. กรรไกร
นิตยสาร สสวท. 30