นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 185 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2556

37 / 62

อย่างเป็นระบบ (systems thinking) ซึ่งโดยรวมแล้วจะเป็นการ
รวมแนวคิดของเทคโนโลยีโดยทั่วไปกับการออกแบบทางวิศวกรรม
เข้าด้วยกัน ในขณะที่การศึกษาด้านวิศวกรรมนั้นจะปรากฏใน
ระดับมหาวิทยาลัยมากกว่า ส่วนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานก็
มีอยู่บ้างโดยอาจใช้ชื่อเรียกต่างกันไปและขึ้นอยู่กับความพร้อม
ของแต่ละสถานศึกษาแต่ไม่ได้เป็นมาตรฐานหรือกรอบหลักสูตร
ที่ชัดเจน จะถูกรวมไว้ในวิชาเทคโนโลยีศึกษามากกว่า และ
ปรากฏบ้างในบางโครงการพิเศษ เช่น Engineering By Design
(EDb), Innovation invention and inquiry (I3) ซึ่งทั้งหมดนี้เป็น
ส่วนหนึ่งของโครงการ Project Lead the Way หรือบางแห่ง
อาจใช้โปรแกรมที่เรียกว่า Engineering is Elementary (EiE)
การศึกษาเทคโนโลยีในประเทศไทย
ความหมายเทคโนโลยี ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศักราช 2551 โดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี สาขาออกแบบและเทคโนโลยี เทคโนโลยี หมายถึง
การน�ำความรู้ ทักษะ และทรัพยากร มาสร้างสิ่งของเครื่องใช้ หรือ
วิธีการโดยผ่านกระบวนการเพื่อแก้ปัญหา สนองความต้องการ
หรือเพิ่มความสามารถในการท�ำงานของมนุษย์ อย่างไรก็ตาม
ในหลักสูตรจะเรียกว่าสาระการออกแบบและเทคโนโลยี ซึ่งถูก
รวมไว้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ผนวก
กับบริบทของประเทศไทย และแนวคิดของค�ำว่าการออกแบบ
ตามแนวทางของอังกฤษ และแนวคิดด้านเทคโนโลยีศึกษาของ
อเมริกา จึงท�ำให้แนวกิจกรรมการเรียนรู้มีส่วนที่แตกต่างจาก
technology education ในอเมริกาอยู่บ้าง
วิชาการออกแบบและเทคโนโลยี (Design and Technology)
มีเป้าหมายที่จะพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ
เทคโนโลยีเพื่อด�ำรงชีวิตในสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่าง
รวดเร็ว ใช้กระบวนการเทคโนโลยีเพื่อแก้ปัญหาหรือสนองความ
ต้องการโดยออกแบบและสร้างผลิตภัณฑ์หรือวิธีการอย่างมี
ความคิดสร้างสรรค์ มีการบูรณาการกับศาสตร์อื่นอย่างเหมาะ
สม เห็นคุณค่าและเลือกใช้เทคโนโลยีโดยค�ำนึงถึงผลกระทบต่อ
ชีวิต สังคมและสิ่งแวดล้อม โดยรวมแนวคิดของเทคโนโลยีและ
วิศกรรมเข้าด้วยกันเพื่อการบูรณาการวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์
และศาสตร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องในการแก้ปัญหาหรือสนองความ
ต้องการของมนุษย์ด้วยการสร้างสรรค์ผลงาน นวัตกรรม รวม
ถึงระบบหรือวิธีการ ทั้งนี้ยังเป็นการฝึกให้ผู้เรียนได้มองเห็นถึง
ความเชื่อมโยงของการเรียนรู้กับชิวิตจริงและยังน�ำไปสู่การมอง
เห็นแนวทางการประกอบอาชีพในอนาคต
วิชาการออกแบบและเทคโนโลยียังมุ่งเน้นการปฏิบัติด้วย
ผ่านกระบวนการเทคโนโลยี (technological process) ซึ่ง
เป็นกระบวนการของการวางแผนการท�ำงานอย่างเป็นขั้นตอน
หรืออาจเทียบได้กับกระบวนการออกแบบทางวิศวกรรม โดย
กระบวนการเทคโนโลยีนี้จะเป็นไปในลักษณะของวงจรการ
ท�ำงาน (interactive cycle) โดยแบ่งออกเป็น 7 ขั้นตอน ดังนี้
กระบวนการเทคโนโลยี
โดยสรุปแล้วเทคโนโลยีและวิศวกรรมโดยความหมายทั่วไป
อาจมีข้อแตกต่างกันอยู่บ้าง กล่าวคือ วิศวกรรมจะมุ่งเน้นที่
กระบวนการท�ำงานหรือแก้ปัญหา ในขณะที่เทคโนโลยีจะเป็น
ผลจากการพัฒนาปรับปรุงของวิศวกรรม อย่างไรก็ตามในการ
จัดการเรียนการสอนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานนั้นจะไม่ได้แยก
กันอย่างชัดเจน จะผนวกเอาแนวคิดของทั้งสองศาสตร์เข้าด้วย
กันโดยการบูรณาการกับศาสตร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องโดยเฉพาะ
วิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ซึ่งรวมเรียกว่า STEM หรืออาจ
จะผนวกกับศิลปะกลายเป็น STEAM โดยทั้งหมดนี้มีเป้าหมาย
เพื่อการเสริมสร้างทักษะส�ำคัญของโลกในศตวรรษที่ 21 นั่นเอง
6. ปรับปรุงแก้ไข
7. ประเมินผล
5. ทดสอบ
4. ออกแบบและปฏิบัติการ
3. เลือกวิธีการ
2. รวบรวมข้อมูล
1. ก�ำหนดปัญหาหรือความต้องการ
บรรณานุกรม
International Technology and Engineering Educators Association. (2001).
Standard for Technology literacy. สืบค้นเมื่อ 16 ธันวาคม 2556,
จาก
Sneider, Cary. (2012). Core Ideas of Engineering and Technology:
Understanding A Framework for K-12 Science Education.
สืบค้นเมื่อ 16 ธันวาคม 2556, จาก
p12mso/pub/LEAPS%202011-12/Administrator%20Sessions/Core%20
Ideas%20of%20Engineering%20and%20Technology.pdf
ส�ำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ตามหลักสูตรแกนกลาง
การศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์
การเกษตรแห่งประเทศไทย.
ปีที่ 42 | ฉบับที่ 185 | พฤศจิกายน-ธันวาคม 2556 37