นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 189 กรกฎาคม - สิงหาคม 2557

20 / 62

20
นิตยสาร สสวท.
ศราวุธ จอมน�ำ อาจารย์กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์
โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร (ฝ่ายมัธยม) / e-mail:
ภาษาไทยและภาษาอังกฤษมีความต่างกันทั้งรากฐานของภาษา ไวยากรณ์ ส�ำนวน บริบท ค�ำศัพท์ ฯลฯ องค์ความรู้ทางคณิตศาสตร์
ถูกเขียนขึ้นด้วยภาษาอังกฤษก่อนที่จะถูกแปลเป็นภาษาต่าง ๆ ซึ่งในบ้านเราคือภาษาไทย เนื่องจากภาษาเดิมและภาษาที่แปลมีความต่างกัน
ท�ำให้เกิดความคลาดเคลื่อนบางประการที่เป็นอุปสรรคในการเรียนคณิตศาสตร์ด้วยภาษาไทยของเด็กไทย โดยผู้เขียนได้รวบรวมอุปสรรค
ทางภาษาในการเรียนคณิตศาสตร์ของเด็กไทยไว้ดังนี้
1. นิยามที่สร้างขึ้นด้วยส�ำนึกทางภาษาของผู้ที่ใช้ภาษาอังกฤษเป็นหลัก
นิยามทางคณิตศาสตร์ถูกสร้างขึ้นโดยใช้ความเข้าใจในภาษาอังกฤษเป็นฐานในการเขียน ในบริบทของผู้ใช้ภาษาอังกฤษ ซึ่ง
อาจต่างจากส�ำนึกในการใช้ภาษาของคนไทย เมื่อมีการน�ำคณิตศาสตร์เข้ามาในประเทศไทย นิยามเหล่านั้นจึงถูกแปลเป็นภาษาไทย
โดยคงความหมายเดิมไว้ ตัวอย่างเช่น นิยามการคูณจ�ำนวนเต็มบวก
อุปสรรคทางภาษาในการเรียน
คณิตศาสตร์ของเด็กไทย
นิยาม a x b อ่านว่า เอ คูณ บี
ความหมายคือ b + b + b + … + b
a ตัว
นิยามการคูณนี้มีความหมายตรงกับภาษาอังกฤษที่ว่า “a times b”
ความหมายคือ “มี b (บวกกัน)ทั้งหมด a ตัว”
ท�ำให้ 3 x 5 = 5 + 5 + 5 แทนที่จะเป็น 3 + 3 + 3 + 3 + 3
จากประสบการณ์ของผู้เขียน เมื่อใดก็ตามที่ถามนักเรียน
ชั้นประถมศึกษาว่า “สองคูณแปดมีค่าเท่าไร” นักเรียนทุกคน
จะน�ำ 2 มาบวกกัน 8 ตัว แล้วจึงบอกผลลัพธ์ เมื่อถามว่าท�ำไม
ถึงคิดแบบนั้น นักเรียนกล่าวว่าจะหาค่าของ สองคูณแปด ต้อง
ท่องสูตรคูณแม่สอง ซึ่งตนยังท่องไม่คล่อง จึงบวกเพิ่มทีละ 2
ตามความหมายของสูตรคูณแม่สอง แสดงว่านักเรียนมองเห็น
ภาพของสูตรคูณแม่สอง ดังนี้
2 x 1 = 2
2 x 2 = 2 + 2
2 x 3 = 2 + 2 + 2
2 x 4 = 2 + 2 + 2 + 2
2 x 5 = 2 + 2 + 2 + 2 + 2
...
เปรียบเทียบการอ่าน 3 x 5 ระหว่างเด็กไทย กับเด็กฝรั่ง
เด็กไทย เด็กฝรั่ง
ภาษาอย่างง่าย สามคูณห้า Three times five
ภาษาที่ยากขึ้น สามเท่าของห้า Three multiplied by five
ปัญหาที่เกิดขึ้นคือ เด็กไทยท่องสูตรคูณด้วยภาพของการคูณ
ดังกล่าว แต่เมื่อต้องการเขียนกระจายให้อยู่ในรูปการบวก กลับ
ต้องเขียนให้ถูกต้องตามนิยามซึ่งเป็นอีกภาพหนึ่งซึ่งขัดแย้ง
กับส�ำนึก (sense) โดยเฉพาะนักเรียนในชั้นประถมศึกษาตอนต้น
ที่เริ่มเรียนการคูณ ท�ำให้นักเรียนสับสน จนเกิดอคติกับการเรียน
คณิตศาสตร์ตั้งแต่แรกเริ่ม