16 / 61
นิตยสาร สสวท.
16
เนื้อหาที่ควรกล่าวถึงพอสังเขปมีดังนี้ แนะน�
ำจุลินทรีย์
ชนิดต่าง ๆ เช่น แบคทีเรีย ฟังไจ โพรทิสต์ และไวรัส
ศึกษาจุลินทรีย์ได้อย่างไร (การใช้แว่นขยาย กล้องจุลทรรศน์)
พบจุลินทรีย์ได้ที่ไหนบ้าง จุลินทรีย์ก่อโรคต่าง ๆ ได้อย่างไร
ร่างกายมนุษย์ป้องกัน/ก�
ำจัดจุลินทรีย์ได้อย่างไร (กลไกของ
ร่างกายในการป้องกันเชื้อโรค แอนติเจน และแอนติบอดี)
การได้รับวัคซีนและยาปฏิชีวนะสามารถช่วยให้ร่างกาย
ป้องกัน/ก�
ำจัดจุลินทรีย์ได้อย่างไร เรียนรู้เกี่ยวกับไวรัสและ
โรคที่เกิดจากไวรัสต่างๆ เช่น ไข้หวัด / ไข้หวัดใหญ่ / ไข้หวัด
นก รวมทั้งโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อย่างโรคเอดส์ กล่าวถึง
สาเหตุของโรค วิธีการติดต่อ และการดูแลป้องกันไม่ให้ติดเชื้อไวรัส
เนื้อหาที่ควรกล่าวถึงพอสังเขปคือ แนะน�
ำให้รู้จัก
จุลินทรีย์ชนิดต่าง ๆ ที่มีอยู่รอบตัว และเน้นบทบาทของจุลินทรีย์
ในการน�
ำมาใช้ท�
ำอาหารประเภทต่าง ๆ เช่น ขนมปัง โยเกิร์ต
ซีอิ๊วและเต้าเจี้ยว จุลินทรีย์ปนเปื้อนอยู่ในวัตถุดิบที่ใช้
ประกอบอาหาร เช่น ผักสด ผลไม้ ถั่วเมล็ดแห้ง น�้
ำนมดิบ
เนื้อสัตว์ และอาหารทะเล นอกจากนี้ควรเรียนรู้ว่าจุลินทรีย์
สามารถท�
ำให้อาหารเน่าเสียได้ด้วยเช่นกัน
ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย
แนะน�
ำให้นักเรียน
เรียนรู้ในหัวข้อ
บทบาทของจุลินทรีย์ต่อโลก (Microbes rule
the earth)
ในหัวข้อนี้นักเรียนจะได้เรียนรู้ว่าจุลินทรีย์มีบทบาท
ส�
ำคัญต่อสิ่งมีชีวิตบนโลกโดยเฉพาะมนุษย์ ซึ่งได้มีการน�
ำ
จุลินทรีย์มาใช้ให้เกิดประโยชน์ในด้านต่าง ๆ เช่น อุตสาหกรรม
อาหารและเครื่องดื่ม การแพทย์และยารักษาโรค การเกษตร
พลังงาน สิ่งแวดล้อม และพันธุวิศวกรรม เป็นต้น นอกจากนี้
ยังได้เรียนรู้ เกี่ยวกับปฏิบัติการโดยเทคนิคทางจุลชีววิทยา
พื้นฐานต่าง ๆ ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนและผู้สอนสามารถ
น�
ำความรู้ และทักษะในการปฏิบัติการไปต่ อยอดเป็ น
โครงงานวิทยาศาสตร์ หรือจัดการเรียนการสอนแบบ
Problem base ได้ อีกทั้งยังสามารถเลือกใช้จุลินทรีย์
ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย
ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น
แนะน�
ำให้นักเรียน
เรียนรู้ในหัวข้อ
จุลินทรีย์กับโรคภัยไข้เจ็บ (Microbes and
disease)
การเรียนรู้ในหัวข้อนี้จะช่วยให้เรียนรู้รับข่าวสาร
เกี่ยวกับจุลินทรีย์และโรคติดต่อต่าง ๆ ได้ถูกต้อง มีความรู้
เบื้องต้นเกี่ยวกับกลไกการป้องกันตัวของร่ างกายจาก
จุลินทรีย์ การรับวัคซีน เซรุ่ม และการใช้ยาปฏิชีวนะ
สามารถป้องกันตัวและแนะน�
ำผู้คนรอบข้างให้มีความรู้เกี่ยวกับ
โรคติดต่อที่มักเกิดการแพร่กระจายในแหล่งชุมชนได้ง่าย
เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ นอกจากนี้นักเรียนในระดับชั้น
มัธยมศึกษาตอนต้นเป็นช่วงวัยที่เริ่มสนใจในเรื่องทางเพศ
การได้ เรียนรู้ ถึงสาเหตุของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
โดยเฉพาะโรคเอดส์ (AIDS) ซึ่งเกิดจากเชื้อ HIV จะช่วยให้
นักเรียนเกิดความตระหนักท�
ำให้เกิดการระวัง และป้องกันตัว
ลดความเสี่ยงในการเพิ่มขึ้นจ�
ำนวนผู้ติดเชื้อในวัยรุ่นได้
Human Immunodeficiency Virus (HIV)
จุลินทรีย์กับการผลิตแก๊สชีวภาพ