21 / 61
ดวงตากับการรับรู้สี
การรับรู้ (perception) คือ กระบวนการที่เกี่ยวข้อง
กับขั้นตอนการเลือกสิ่งเร้า (selection) การประมวลสิ่งเร้า
(organization) และการแปลผลตีความสิ่งเร้า (interpretation)
การรับรู้มีความเกี่ยวโยงกับผัสสะ (sensation) หรือขั้นตอน
ที่สิ่งเร้ากระทบประสาทสัมผัส (อายตนะ) ซึ่งเป็นการรับ
ข้อมูลจากภายนอกเข้าสู่ตัว นอกจากนี้การรับรู้ยังเป็นกระบวนการ
ที่มีส่วนเกี่ยวโยงกับความจ�
ำ (memory) กล่าวคือการแปลผล
ตีความสิ่งเร้ าจะต้องเทียบเคียงกับประสบการณ์ เดิม
ที่บันทึกไว้ หรืออาจกล่าวได้ว่า การรับรู้เป็นสิ่งที่ต้องเรียน
รู้เพราะหากขาดการเรียนรู้หรือประสบการณ์ จะเป็นเพียง
การรับสัมผัสเท่านั้น
ตัวอย่างเช่นการที่มนุษย์ได้ยินค�
ำว่า“แม่”กระบวนการ
ที่ซ้อนอยู่เบื้องหลังประกอบด้วย การที่หูได้รับข้อมูลที่อยู่ในรูปของ
ชุดความถี่ จากนั้นท�
ำการเปลี่ยนเป็นกระแสประสาทส่งไป
ยังสมองเพื่อตีความ หากมนุษย์ผู้นั้นไม่เคยมีประสบการณ์
เกี่ยวกับค�
ำว่า “แม่” มาก่อนก็ไม่สามารถเข้าใจความหมายได้
เปรียบเหมือนเวลาที่มีคนต่างชาติมาพูดกับเราด้วยภาษา
ของเขาซึ่งเราไม่รู้จัก เราก็ไม่เข้าใจว่าคนต่างชาติผู้นั้นต้องการ
จะสื่อสารเรื่องอะไรกับเรา หรืออาจกล่าวได้ว่าเราไม่ได้รับรู้
สิ่งที่คนต่างชาติพูด เป็นเพียงการรับสัมผัสทางหูเท่านั้น
อวัยวะส�
ำคัญของมนุษย์ที่ใช้ ในการรับรู้สี คือ ตา
ท�
ำหน้าที่รับแสงสีหรือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่มีความยาวคลื่น
ในช่วงที่ตาสามารถมองเห็นได้ หลังจากที่แสงสีต่าง ๆ
ผ่านเลนส์ตา แสงเหล่านั้นจะถูกโฟกัสให้ตกลงบนเรตินา (retina)
หรือจอประสาทตา ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อที่มีความไวต่อแสง
บุอยู่บนผิวด้านในของตา เซลล์ที่อยู่บนเรตินามีอยู่สองชนิด
คือ เซลล์รูปกรวย (cone cell) และเซลล์รูปโคน (rod cell)
(ดูรูปที่ 3) ท�
ำหน้าที่แปลงสัญญาณแสงให้กลายเป็นสัญญาณ
ประสาทหรือกระแสประสาทส่งต่อไปยังสมองให้ท�
ำการแปลผล
รูปที่ 3 องค์ประกอบภายในดวงตา
ที่มา
http://media.tumblr.com/tumblr_lnt5yvtBz71qc9f5v.jpgเซลล์รูปกรวยท�
ำให้มนุษย์สามารถรับรู้สีต่าง ๆ ได้
เซลล์รูปกรวยเริ่มท�
ำงานได้ดีเมื่อมีความสว่างประมาณหนึ่ง
สังเกตได้จากการที่เราไม่สามารถเห็นสีสันของวัตถุได้หาก
บริเวณที่วัตถุอยู่มีความสว่างน้อย เช่น ในห้องที่ปิดไฟใน
เวลากลางคืน เซลล์รูปกรวยมี 3 ชนิด ตอบสนองได้ดีต่อแสง
ที่มีช่วงความยาวคลื่นต่าง ๆ กัน (ดูรูปที่ 4) ได้แก่ เซลล์
รูปกรวยที่ตอบสนองได้ดีต่อแสงสีแดง แสงสีเขียวและ
แสงสีน�้
ำเงิน การรับรู้สีสันของมนุษย์เกิดจากการที่สมอง
ประมวลและตีความตามปริมาณสัญญาณประสาทที่ส่งมา
จากเซลล์รูปกรวยทั้ง 3 ชนิดนี้ รายละเอียดจะกล่าวถึงใน
หัวข้อถัดไป
รูปที่ 4 กราฟแสดงช่วงคลื่นแสงที่เซลล์รูปกรวยแต่ละชนิด
สามารถตอบสนองได้
ที่มา
http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/vision/img-vis/colcon.gif
การดูดกลืนแสง
ความยาวคลื่น
21
ปีที่ 44 ฉบับที่ 197 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2558