นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 184 กันยายน

นิตยสาร สสวท.

ภาพที่ 2 Dr.Woods

ให้ความรู้นำ

�เด็กร่วม

กิจกรรมนักวิจัยน้อย

ภาพที่ 3 เด็กและ

ผู้ปกครองสำ

�รวจ

ตามจุดที่กำ

�หนดไว้

เมื่อได้แบบสำ

�รวจแล้ว เด็ก ๆ ก็จะออกสำ

�รวจ บันทึกข้อมูล ซึ่งขั้น

ตอนต่าง ๆ เหล่านี้เป็นการฝึกการสังเกต การคิดวิเคราะห์ สิ่งเหล่านี้

เป็นคุณสมบัติเบื้องต้นของนักวิทยาศาสตร์ เมื่อเด็กออกสำ

�รวจและทำ

�

แบบสำ

�รวจมาส่งคืน ดอกเตอร์วู้ดส์ จะมีของรางวัลให้กับเด็กที่เข้าร่วม

กิจกรรมทุกคน ตลอดเวลากว่า 3 ชั่วโมงที่อยู่ที่นี่ ผู้เขียนได้เห็นเด็กรวม

ทั้งพ่อแม่ร่วมกันทำ

�กิจกรรมนักสำ

�รวจกันอย่างสนุกสนานและมีความ

สุขอยู่ตามจุดต่าง ๆ ทั่วไป

จากการได้สอบถามจากดอกเตอร์วู้ดส์ ก็ได้รับความรู้ว่า นอกจาก

กิจกรรมประจำ

�วันแบบนี้แล้ว ที่นี่ยังมีการจัดกิจกรรมสำ

�หรับโรงเรียน

ที่นำ

�นักเรียนมาทัศนศึกษาที่ Capilano Suspension Bridge Park อีก

สองกิจกรรม คือ กิจกรรมนักอนุรักษ์ป่า และกิจกรรมนักสร้างสะพาน

กิจกรรมนักอนุรักษ์ป่า

เป็นกิจกรรมที่เน้นเนื้อหาด้าน

ชีววิทยา ให้นักเรียนได้เรียนรู้การจำ

�แนกชนิดของพืชใน Capilano

Suspension Bridge Park พืชหลักซึ่งได้แก่ สน 3 ชนิด ลักษณะ

ของดิน การวิเคราะห์ดินร่วมกับนักวิชาการ สิ่งจำ

�เป็นในการเจริญ

เติบโตของพืช ได้แก่ ออกซิเจน คาร์บอนไดออกไซด์ ไนโตรเจน น้ำ

�

แสงแดด หรืออาจจะเป็นแสงประดิษฐ์ ธาตุอาหาร ดิน รวมทั้งความ

อบอุ่นกับต้นไม้ รู้จักพืชไร้ดอก เช่น เฟริ์นที่มีหลากหลายชนิด ไลเคน

เห็ด รา ยีสต์ และนกชนิดต่าง ๆ โดยเน้น 3 R เพื่อการอนุรักษ์ป่าซึ่ง

ได้แก่ Reduce, Reuse และ Recycle นั่นเอง

กิจกรรมนักสร้างสะพาน

มีนักวิชาการอธิบายถึง

วิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสะพาน ซึ่งได้แก่ ฟิสิกส์

คณิตศาสตร์ รวมทั้งวิทยาศาสตร์ประยุกต์ ให้ความรู้เกี่ยวกับสะพาน

แขวน 3 แบบ ให้นักเรียนพิจารณาตัดสินใจเลือกออกแบบสะพานที่

เหมาะสมกับโจทย์ โดยใช้ความรู้เรื่อง แรง การดึง การผลัก การหมุน

แรงตึง แรงถ่วง รวมทั้งการเลือกใช้วัสดุที่เหมาะสม นักเรียนจะได้

สร้างสะพานจำ

�ลอง ทำ

�การทดลองทดสอบความแข็งแรงของสะพาน

กิจกรรมนี้ทำ

�ให้เด็กได้คิดนำ

�ความรู้ที่ได้รับมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะกับ

งานและได้ลงมือทำ

�ด้วยตนเอง

การประยุกต์กิจกรรมต่าง ๆ เพื่อใช้ในการส่งเสริมครู

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ยกตัวอย่างข้างต้นนับเป็นส่วนหนึ่งของประเทศที่มี

ความเจริญก้าวหน้าทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่จะปลูกฝัง

ให้ความรู้กับเยาวชนของเขาที่มาเที่ยวในแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ ใน

ประเทศเราก็มีบางหน่วยงานที่พยายามดำ

�เนินการอย่างเช่น ศูนย์

ศึกษาธรรมชาติที่คุ้งกระเบน ที่จะจัดวิทยากรให้ความรู้กับนักท่อง

เที่ยวหรือนักเรียนที่มาทัศนศึกษา หรือการจัดค่ายวิทยาศาสตร์ที่

สถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช แต่ตามสถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ ซึ่ง

เป็นแหล่งเรียนรู้ ยังขาดแบบสำ

�รวจที่จะกระตุ้นให้เด็กเกิดความสนใจ

และเกิดประสบการณ์การเรียนรู้ให้มากขึ้น รวมทั้งยังขาดอุปกรณ์ที่จะ

ให้เด็กที่มาท่องเที่ยวได้มาสัมผัส ทดลองใช้จริง การจัดทำ

�แบบสำ

�รวจ

ถ้าหน่วยงานยังไม่พร้อมจะจัดทำ

� ผู้เขียนเชื่อว่าคุณครูของเรานี่แหละ

มีความสามารถที่จะทำ

�เองได้ไม่ยากหากมีความมุ่งมั่นและตั้งใจ

ตัวอย่างเช่น การพานักเรียนไปทัศนศึกษาบนดอยอินทนนท์ กิจกรรม

ง่าย ๆ ที่คุณครูสามารถกำ

�หนดได้เองให้นักเรียนทำ

�อย่างแรก คือ

การวัดอุณหภูมิบนยอดดอย ทั้งบนบกและในน้ำ

� เพียงครูให้นักเรียน

จัดเตรียมเทอร์โมมิเตอร์ไปด้วย ครูสามารถสอนได้ตั้งแต่วิธีการใช้

เทอร์โมมิเตอร์ที่ถูกต้อง ว่ามีวิธีการอย่างไรที่จะทำ

�ให้การวัดเพื่ออ่าน

ค่าของอุณภูมิที่วัดได้ไม่คลาดเคลื่อน อุปกรณ์การวัดความสูงของต้นไม้

ก็จัดหาได้ไม่ยาก การเตรียมทำ

�แบบสำ

�รวจพืชและสัตว์ที่พบบนดอย

อินทนนท์ ครูสามารถหาข้อมูลได้จากสื่อต่าง ๆ ทั้งทางอินเทอร์เน็ต

หรือกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช เมื่อถึงสถานที่จริง ครู

แจกแบบสำ

�รวจมอบหมายให้นักเรียนทำ

�กิจกรรมด้วยตนเอง นักเรียน

จะได้ค้นคว้า ได้คิด ได้ฝึกการสังเกตด้วยความละเอียดรอบคอบ เพื่อ

หาคำ

�ตอบมาใส่ในแบบสำ

�รวจ หากนักเรียนได้มีโอกาสฝึกทักษะเหล่า

นี้บ่อย ๆ ก็จะเป็นการช่วยสร้างกระบวนการคิดแบบวิทยาศาสตร์

อันจะเป็นพื้นฐานที่ดีของการศึกษาทุกแขนงไม่จำ

�เป็นว่าต้องเป็น

นักวิทยาศาสตร์เท่านั้น

นอกจากเนื้อหาด้านวิชาการแล้วสิ่งสำ

�คัญที่ครูสามารถช่วยอบรม

และปลูกฝังได้ก็คือความรับผิดชอบต่อสังคม คุณธรรมและจริยธรรม

เช่น สอนเรื่องการไม่ทิ้งขยะ การช่วยรักษาความสะอาดของสถานที่

การช่วยเหลือเอื้ออาทร การทำ

�งานร่วมกับผู้อื่น หน้าที่รับผิดชอบต่อ

สิ่งแวดล้อม หรือจะเพิ่มเติม 3 R อย่างที่แคนาดาก็ได้ สิ่งที่ท่านสอน

เหล่านี้จะทำ

�ให้ลูกศิษย์ของท่านเติบโตเป็นคนมีคุณภาพ แล้วคุณครู

ก็จะมีความสุขในการทำ

�หน้าที่ให้ทั้งในด้านความรู้ ความคิด ความ

มีจิตสาธารณะ แก่เยาวชนที่จะเติบโตเป็นกำ

�ลังสำ

�คัญในการพัฒนา

ประเทศไทยของเราให้เจริญก้าวหน้าอย่างมั่นคงต่อไป