11 / 62
ศักยภาพผู้เรียนคงไม่ส�
ำเร็จอย่างแน่นอน ดังนั้นรัฐบาลและหน่วย
งานที่เกี่ยวข้องควรให้ความส�
ำคัญกับการพัฒนาศักยภาพครูผู้
สอน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่เทคโนโลยีและนวัตกรรมต่าง ๆ
เข้ามามีบทบาทอย่างมาก และจากงานวิจัยของสถาบันวิจัยเพื่อ
การพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ตั้งขึ้นเพื่อ
ท�
ำการวิจัยเชิงนโยบาย และเผยแพร่ผลงานวิจัยต่อภาครัฐบาล
และเอกชน ได้กล่าวตอนหนึ่งว่า “ระบบการศึกษาของไทยยัง
มีความเหลื่อมล�้
ำของคุณภาพการศึกษาในระดับสูง และระบบ
การเรียนการสอนไม่เหมาะกับบริบทของศตวรรษที่ 21 โดย
เฉพาะอย่างยิ่ง ทักษะด้านการเรียนรู้และนวัตกรรม ที่ส�
ำคัญ
ได้แก่ ความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรม การคิดเชิงวิพากษ์
และการแก้ปัญหา การสื่อสารและการร่วมมือ รวมทั้งทักษะด้าน
สารสนเทศ สื่อและเทคโนโลยี ซึ่งนักเรียนควรจะต้องมีความรู้
พื้นฐานในด้านสารสนเทศ ด้านสื่อและด้านไอซีที”
อย่างไรก็ตาม ในยุคที่โลกที่มีการแข่งขันสูงการศึกษาวิทยา
ศาสตร์นับเป็นปัจจัยล�
ำดับต้น ๆ ที่ควรได้รับการพัฒนา และจาก
การศึกษาพบว่าการศึกษาวิทยาศาสตร์อย่างมีคุณภาพสามารถ
ช่วยพัฒนาทักษะในศตวรรษที่ 21 ได้ เช่น ช่วยพัฒนาทักษะ
การคิดระดับสูง การแก้ปัญหา รวมทั้งการสื่อสารและความร่วม
มือ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าจัดการเรียนรู้ให้มีความเข้าใจเกี่ยวกับ
ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ รวมทั้งส่งเสริมให้มีการฝึกปฏิบัติ
ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่าการ
ศึกษาวิทยาศาสตร์อย่างมีคุณภาพมีความส�
ำคัญอย่างมากใน
การช่วยเพิ่มทักษะในศตวรรษที่ 21 ในการยกระดับคุณภาพการ
ศึกษาและเพื่อให้สอดคล้องกับการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 นั้น
เกี่ยวข้องกับปัจจัยหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หลักสูตร
การพัฒนาศักยภาพครูและการจัดการเรียนรู้ เป็นปัจจัยล�
ำดับ
แรก ๆ ที่ควรให้ความส�
ำคัญ
หลักสูตร
หลักสูตรในศตวรรษที่ 21 ควรเป็นหลักสูตรเชิงสหวิทยาการ
(interdisciplinary) โดยมีการจัดการเรียนรู้ที่มีการบูรณาการ และ
ยึดโครงงานเป็นฐาน นอกจากนี้ควรเป็นหลักสูตรที่เปิดโอกาสให้
นักเรียนได้เรียนรู้เกี่ยวกับประเด็นปัญหาในโลกที่เป็นจริง และ
สามารถเชื่อมโยงกับชีวิตประจ�
ำวันได้ เน้นทักษะการคิด การ
แก้ปัญหา การใช้เทคโนโลยีและมัลติมีเดีย ส�
ำหรับการวัดและ
ประเมินผลจะเน้นการประเมินผลตามสภาพจริงและนักเรียนมี
ส่วนร่วมในการประเมินตนเอง (self-assessment)
ศักยภาพครูในการจัดการเรียนรู้
การพัฒนาครูเพื่อให้มีศักยภาพในการจัดการเรียนรู้ตาม
เป้าหมายนั้น ครูควรได้รับการพัฒนาให้มีความสามารถดังนี้
1. ครูสามารถจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการทักษะในศตวรรษ
ที่ 21 เครื่องมือการเรียนรู้และกลยุทธ์การจัดการเรียนรู้ไปสู่การ
ปฏิบัติการในชั้นเรียน
2. ครูสามารถจัดการเรียนรู้โดยบูรณาการเนื้อหาวิชาทั้ง
ภายในและระหว่างวิชา
3. ครูสามารถจัดการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นการท�
ำโครงงาน เชื่อม
โยงการเรียนรู้สู่ชีวิตจริง
4. ครูสามารถจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้นักเรียนลงมือ
ปฏิบัติ ฝึกคิด และส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาทักษะที่สอดรับกับ
ทักษะพื้นฐานและทักษะในศตวรรษที่ 21 ร่วมด้วย
5. ครูสามารถออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้
นักเรียนแลกเปลี่ยนเรียนรู้และท�
ำงานแบบร่วมมือ
6. ครูสามารถออกแบบการวัดและประเมินผลที่รองรับ
การประเมินผลอย่างต่อเนื่องของการพัฒนาทักษะศตวรรษที่
21 ของนักเรียน
7. ครูสามารถใช้เทคโนโลยี สื่อมัลติมีเดียเป็นเครื่องมือ
ช่วยในการจัดการเรียนรู้
8. ครูสามารถจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการพัฒนาเป็นราย
บุคคลตามศักยภาพของผู้เรียน
การจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ควรเป็นการจัดการเรียนรู้
ที่ช่วยให้นักเรียนได้เตรียมตัวเพื่อใช้ชีวิตในโลกที่เป็นจริง เน้นการ
ศึกษาตลอดชีวิต ด้วยวิธีการที่มีความยืดหยุ่น มีการกระตุ้นและ
จูงใจให้ผู้เรียนได้ฝึกคิดและแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง
ปีที่ 42
|
ฉบับที่ 185
|
พฤศจิกายน-ธันวาคม 2556
11