นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 185 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2556

16 / 62

แต่ปัจจุบันไทยเป็นประเทศที่มีรายได้ปานกลาง โดยการพัฒนา
ที่อาศัยค่าแรงราคาถูกและทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่มากมาย
ในประเทศ ในอนาคตข้างหน้าค่าแรงของไทยก�ำลังเพิ่มสูงขึ้น
และทรัพยากรเริ่มขาดแคลน ดังนั้นการที่ประเทศไทยยกระดับ
รายได้ให้สูงขึ้นอีก ในปี พ.ศ. 2555 ส�ำนักงานคณะกรรมการ
พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติได้น�ำเสนอการบูรณา
การยุทธศาสตร์ประเทศ (Country Strategy) เพื่อให้ไทยหลุด
พ้นจากการเป็นประเทศที่มีรายได้ปานกลางไทยจะต้องเพิ่มขีด
ความสามารถในการแข่งขัน ความสามารถด้านวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี และทักษะในการสร้างนวัตกรรมเป็นสิ่งที่คนรุ่นใหม่
จ� ำเป็นต้องได้รับการพัฒนา
3. ก�ำลังคนด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไม่สามารถ
รองรับการแข่งขันในอนาคต ข้อมูลจากส�ำนักงานคณะกรรมการ
นโยบายวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชาติแสดงว่า
ในปี 2554 ประเทศไทยมีก�ำลังแรงงาน 39 ล้านคน แต่มีเพียง
3 ล้านคน หรือต�่ำกว่าร้อยละสิบของแรงงานทั้งหมด ที่เป็น
ก�ำลังคนที่ท�ำงานโดยอาศัยความรู้และทักษะด้านวิทยาศาสตร์
และเทคโนโลยีหรือก�ำลังคนด้านสะเต็ม (STEM workforce)
ในจ�ำนวนนี้ร้อยละ 89 ส�ำเร็จการศึกษาต�่ำกว่าปริญญาตรี
สะเต็มศึกษาคืออะไร?
สะเต็มศึกษา คือวิธีการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์
เทคโนโลยี และคณิตศาสตร์ในทุกระดับชั้น ตั้งแต่อนุบาล ประถม
ศึกษา มัธยมศึกษา ไปจนถึงอาชีวศึกษาและอุดมศึกษา โดย
ไม่เน้นเพียงการท่องจ� ำสูตรหรือทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์หรือ
สมการคณิตศาสตร์เพียงอย่างเดียว แต่ สะเต็มศึกษาจะฝึกให้
ผู้เรียนรู้จักวิธีคิด การตั้งค�ำถาม แก้ปัญหาและสร้างทักษะการ
หาข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อค้นพบใหม่ ๆ ท� ำให้ผู้เรียนรู้จัก
น�ำองค์ความรู้จากวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์สาขาต่าง ๆ
มาบูรณาการกัน เพื่อมุ่งแก้ปัญหาส�ำคัญ ๆ ที่พบในชีวิตจริง
ดังนั้น สะเต็มศึกษา จึงมักเน้นการท�ำโครงการแก้ปัญหาหรือ
สร้างนวัตกรรมใหม่ ๆ โดยวิธีบูรณาการความรู้วิทยาศาสตร์และ
คณิตศาสตร์ก่อให้เกิดเทคโนโลยีที่ใช้ประโยชน์ ส่วนวิศวกรรม
ในสะเต็มศึกษาระดับโรงเรียนหมายถึงการสร้าง การดัดแปลง
การท�ำต้นแบบ รวมถึงการออกแบบกระบวนการผลิตหรือการ
บริการโดยการประยุกต์ความรู้วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และ
เทคโนโลยี ไม่ได้จ�ำกัดเฉพาะวิศวกรรมสาขาที่เรียนในคณะ
วิศวกรรมศาสตร์ในสถาบันอุดมศึกษาเท่านั้น
อนึ่งค�ำว่า สะเต็ม (STEM) เป็นค�ำย่อที่มาจาก Science
Technology Engineering & Mathematics หลายประเทศนิยม
ใช้ค�ำนี้[1] แต่ก็มีบางคนอาจเติม A (Arts) กลายเป็น STEAM
การปรับเปลี่ยนสู่สะเต็มศึกษาต้องท�ำอย่างไร?
เนื่องจากสะเต็มศึกษาเป็นวิธีใหม่ในการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และคณิตศาสตร์ ดังนั้นจึงจ�ำเป็นต้อง
ปรับหลักสูตรในสามมิติ[2] กล่าวคือ มิติสาระจะเน้นความรู้ที่
จ�ำเป็นและทันสมัย และต้องแบ่งเวลาให้มิติการปฏิบัติในการคิด
แก้ปัญหา การค้นคว้าหาข้อมูลและการทดลองทดสอบที่จะน�ำ
ไปสู่ความรู้ใหม่หรือความจริงใหม่ ส่วนมิติบูรณาการสาระร่วม
ระหว่างวิชาแล้วท�ำโครงงานสร้างผลงานเชิงวิศวกรรมใหม่หรือ
นวัตกรรมที่ใช้ เมื่อมีการปรับหลักสูตร ครูก็ต้องปรับวิธีการสอน
เนื้อหาสาระและสอนการคิดและการปฏิบัติแบบนักวิทยาศาสตร์
การประเมินผลการเรียนก็ต้องประเมินทั้งสาระความรู้และทักษะ
ในการคิดวิเคราะห์และการปฏิบัติแบบนักวิทยาศาสตร์ การ
ปรับทั้งสามประการก็ยังต้องท�ำให้สอดคล้องกับสถานะของผู้
เรียน ระดับชั้นเรียนและสภาวะแวดล้อมของสถานศึกษาด้วย
นอกจากนี้ยังเตรียมผู้ส�ำเร็จการศึกษาที่ต้องท�ำงาน หรือศึกษา
ต่อในสภาวะเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมในอนาคต
ทูตสะเต็มจ�ำเป็นต่อการด�ำเนินสะเต็มศึกษา?
เนื่องจากสะเต็มศึกษาจะเน้นให้ผู้ส�ำเร็จการศึกษาสามารถน�ำ
ความรู้และทักษะการคิด วิเคราะห์แบบนักวิทยาศาสตร์และนัก
เทคโนโลยี ไปใช้ในชีวิตจริง การประกอบอาชีพและการศึกษาต่อ
ดังนั้นจึงจ�ำเป็นต้องมีความเชื่อมโยงกับสถานประกอบการและ
หน่วยงานที่จะรับผู้ส�ำเร็จการศึกษาภาคบังคับ ภาคอาชีวศึกษา
“ าษกึศม็ตเะส”
การบูรณาการในกลุ  รตสาศติณคะลแ รตสาศายทิวาชิวม
25/11/56 Dr. Montri Chulavatnatol
ฟ สิกส
ติณค
ชีวะ
เคมี
ติณค
เคมี
ชีวะ
ฟ สิกส
มรรกตัวน
 มหใ ฑณัภติลผ
กระบวนการใหม
บริการใหม
ธุ  มหใจิกร
ผู ประกอบการใหม
สังคมใหม
11/09/56 Dr. Montri Chulavatnatol
รตูสกัลห
ครู
นิมเะรปราก
นยีรเกัน าษกึศกัน
จิกฐษรศเ
มคงัส
ตูท
ม็ตเะส
ตูท
ม็ตเะส
ตูท
ม็ตเะส
ตูท
ม็ตเะส
นิตยสาร สสวท. 16