นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ 188 พฤษภาคม - มิถุนายน 2557

7 / 62

7
ปีที่ 42 ฉบับที่ 188 พฤษภาคม - มิถุนายน 2557
Flip book movie
กับการจัดการเรียนการสอนชีววิทยา
เนื้อหาในวิชาชีววิทยามีบางหัวข้อที่ค่อนข้างซับซ้อน เพื่อให้นักเรียนสามารถเข้าใจเนื้อหาต่าง ๆ ได้ง่ายยิ่งขึ้น
จึงมักมีการนำ�สื่อหลากหลายประเภท เช่น ภาพนิ่ง วิดีโอคลิป แอนนิเมชัน หรือเกม มาประกอบการอธิบายเนื้อหา
ทางวิชาการต่าง ๆ ซึ่งจะช่วยทำ�ให้นักเรียนสามารถเห็นภาพ เสริมสร้างจินตนาการ นำ �ไปสู่การทำ�ความเข้าใจเนื้อหา
ที่ยากและซับซ้อนได้ง่ายและรวดเร็วยิ่งขึ้นนอกจากสื่อดังกล่าวข้างต้นแล้ว สื่ออีกประเภทหนึ่งที่ผู้เขียนขอนำ�เสนอในบทความ
ครั้งนี้ก็คือ Flip book movie ซึ่งหลายคนอาจจะเคยรู้จักกันมาบ้างแล้ว
ดร.ขวัญชนก ศรัทธาสุข
นักวิชาการ สาขาชีววิทยา สสวท. / e-mail:
Flip book movie คืออะไร
หากจะให้บรรยายถึงลักษณะของ Flip book movie
ก็คล้าย กับหนังสือภาพที่จะประกอบไปด้วยชุดของภาพที่ต่อ
เนื่องกันซึ่งแต่ละภาพจะมีการเปลี่ยนแปลงไปทีละเล็กทีละ
น้อยทำ�ให้มองเห็นความแตกต่างของแต่ละภาพได้ยากกว่าปกติ
เมื่อเราเปิด Flip book movie อย่างรวดเร็ว จึงทำ�ให้ดูราวกับ
ว่าภาพเหล่านั้นมีการเคลื่อนไหวหรือมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น
Flip book movie จะแตกต่างกับหนังสือภาพทั่ว ๆ ไปตรง
ที่การอ่านหนังสือภาพปกตินั้นจะมีการกวาดสายตาดูทีละหน้าจาก
หน้าทางซ้ายไปยังหน้าทางขวา ในขณะที่การดู Flip book movie
นั้นจะไม่มีการกวาดสายตาไปมา แต่สายตาจะมองอยู่ที่เดียว
โดยไม่เปลี่ยนตำ�แหน่ง ในขณะที่หน้าแต่ละหน้าถูกเปิดอย่างรวดเร็ว
ซึ่งความเร็วในการเปิด Flip book movie นั้นนับเป็นปัจจัยหนึ่ง
จะนำ�สื่อ Flip book movie มาใช้ในการเรียนการสอน
ชีววิทยาได้อย่างไร
ดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้นว่า สื่อ Flip book movie
นั้นเป็นสื่อที่เน้นการสื่อสารด้วยภาพเป็นหลัก ดังนั้นเนื้อหา
ชีววิทยาที่เหมาะสมสำ�หรับนำ�มาจัดทำ�สื่อ Flip book movie
จึงควรเป็นเนื้อหาที่สามารถสื่อออกมาเป็นรูปภาพได้นั่นเอง
เช่น เรื่องการแบ่งเซลล์ การลำ�เลียงสารผ่านเซลล์ วัฏจักรชีวิต
ของพืชดอก เป็นต้น โดยในบทความนี้ผู้เขียนจะขอยกตัวอย่าง
การนำ�สื่อ Flip book movie มาใช้ในการเรียนการสอนเรื่อง
การแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส
ก่อนที่ผู้สอนจะให้นักเรียนจัดทำ �สื่อFlipbookmovieเรื่อง
การแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสนั้น นักเรียนจำ�เป็นจะต้องมีองค์ความรู้
ในเรื่องนี้ก่อนว่าการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสคืออะไร ประกอบด้วย
ขั้นตอนใดบ้าง และในแต่ละขั้นตอนมีการเปลี่ยนแปลงของนิวเคลียส
และไซโทพลาซึมอย่างไรบ้างซึ่งผู้สอนอาจแบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่มๆ
และให้แต่ละกลุ่มไปร่วมกันสืบค้นข้อมูลเรื่องการแบ่งเซลล์
แบบไมโทซิสจากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ หรืออาจให้แต่ละกลุ่ม
ทำ�ปฏิบัติการเรื่องการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสของปลายรากหอม
จากนั้นให้ร่วมกันอภิปรายเพื่อให้นักเรียนเข้าใจเกี่ยวกับ
การเปลี่ยนแปลงของโครโมโซมในนิวเคลียสในระยะต่าง ๆ ของการ
แบ่งเซลล์แบบไมโทซิสตั้งแต่ระยะอินเตอร์เฟส (interphase)
ระยะโพรเฟส (prophase) ระยะเมทาเฟส (metaphase) ระยะ
แอนาเฟส (anaphase) และระยะเทโลเฟส (teleophase)
หลังจากนั้นผู้สอนจึงให้นักเรียนในแต่ละกลุ่มช่วยกันจัดทำ�
สื่อ Flip book movie โดยใช้วัสดุอุปกรณ์ ได้แก่ กระดาษวาดรูป
อุปกรณ์วาดรูป ไม้บรรทัด กรรไกร คลิปหนีบสองขาหรือยางวง
หรือหากใครถนัดที่จะใช้โปรแกรมวาดภาพทางคอมพิวเตอร์
ก็ได้เช่นกัน โดยขั้นตอนต่าง ๆ ในการจัดทำ� Flip book movie
มีดังต่อไปนี้
ที่สำ�คัญที่จะทำ�ให้เกิดภาพเคลื่อนไหวขึ้นได้็
ค้ า ๆ