19 / 62
19
ปีที่ 44 ฉบับที่ 200 พฤษภาคม - มิถุนายน 2559
เชิงวิศวกรรม ในระดับนี้ นักเรียนจะได้น�ำความรู้และทักษะ
มาประยุกต์ใช้ในการแก้ปัญหา ควบคู่กับการน�ำความคิด
สร้างสรรค์มาใช้ในการออกแบบและสร้างชิ้นงานเพื่อแก้
ปัญหาที่ก�ำหนด การท�ำให้กิจกรรมนาวาฝ่าวิกฤตเปลี่ยนจาก
การเล่นเป็นการออกแบบเชิงวิศวกรรมที่มีระดับความเข้มข้น
ทางวิชาการสูงขึ้น และสามารถท�ำได้ดังต่อไปนี้
1. ก�ำหนดปัญหาที่ท้าทายและสอดคล้องกับ
ระดับความสามารถของนักเรียน
ระดับความยาก/ง่าย
ของกิจกรรม มีผลต่อความทุ่มเทในการคิดและแก้ปัญหา
ของนักเรียน กล่าวคือ ถ้านักเรียนเห็นว่าปัญหาที่นักเรียน
ก�ำลังเผชิญอยู่ยากเกินกว่าที่นักเรียนจะเข้าใจและแก้ไขได้
นักเรียนจะปิดกั้นและไม่คิดจะแก้ปัญหา กระบวนการการ
แก้ปัญหาก็จะน�ำไปสู่การท�ำแบบลองผิดลองถูก หรือการท�ำ
แบบมั่วๆ ในทางตรงกันข้าม ถ้าปัญหาง่ายเกินไป นักเรียน
ก็จะไม่ให้ความสนใจ และไม่ทุ่มเทก�ำลังสมองในการคิดแก้
ปัญหา ดังนั้นปัญหาในกิจกรรมสะเต็มที่ดีจึงไม่ควรยากและ
ง่ายจนเกินไป ทั้งนี้ วิธีการที่สะดวกที่สุดในการพิจารณาระดับ
ความยาก/ง่ายของกิจกรรมสามารถท�ำได้โดยการอ้างอิงกับ
มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด และสิ่งที่นักเรียนจะต้องเรียนรู้
ในระดับชั้นนั้น กิจกรรมนาวาฝ่าวิกฤตจึงก�ำหนดสถานการณ์
ที่จ�ำเป็นต้องใช้ความรู้และทักษะที่ไม่เกินระดับที่นักเรียนเรียน
ในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 คือ การสร้างแพบรรทุกของในน�้ำนิ่ง
เท่านั้น เพราะถ้าสร้างแพที่เคลื่อนที่หรือทรงตัวอยู่ได้ในน�้ำ
ที่มีคลื่นแรง จะต้องใช้ความรู้ในระดับที่สูงเกินกว่าระดับ
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
2. ก�ำหนดปัญหาที่กระตุ้นให้นักเรียนต้องใช้
ความคิดขั้นสูงในการแก้
ในการแก้ปัญหาใดๆ ระดับความคิด
ที่นักเรียนต้องใช้ในการแก้ปัญหาจะถูกก�ำหนดโดยเงื่อนไข
ที่ถูกตั้งขึ้นในปัญหานั้นๆ กิจกรรมนาวาฝ่าวิกฤตได้ก�ำหนด
เงื่อนไขในการแก้ปัญหาไว้หลายข้อเพื่อกระตุ้นให้นักเรียน
ใช้ความคิดขั้นสูงในการแก้ปัญหา ไม่ว่าจะเป็นการก�ำหนดราคา
ของวัสดุในการสร้างแพ การได้รับผลตอบแทนจากการบรรทุก
สิ่งของ และการให้เงินโบนัสจากปริมาณสิ่งของที่แพสามารถ
บรรทุกได้ นอกจากนี้ยังมีข้อจ�ำกัดในการร่างแบบและสร้างแพ
ตามแบบ และการก�ำหนดให้สามารถซื้อวัสดุในการสร้างแพ
ได้เพียงครั้งเดียว ข้อก�ำหนดและเงื่อนไขเหล่านี้ท�ำให้นักเรียน
ต้องท�ำงานร่วมกันเป็นทีมในการช่วยกันคิดและตัดสินใจ
เพื่อให้ได้ข้อสรุปของกลุ่มว่าจะสร้างแพแบบไหน ใช้วัสดุอะไร
และใช้งบประมาณเท่าไร
3. จัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะเพื่อ
พัฒนาความรู้ให้แก่นักเรียน
กิจกรรมสะเต็มมุ่งเน้นการ
ให้นักเรียนได้ใช้ความรู้และทักษะในการออกแบบและสร้าง
นวัตกรรมเพื่อแก้ปัญหาที่นักเรียนเผชิญ ดังนั้น นักเรียนควรมี
โอกาสสืบเสาะหาความรู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อน�ำมาใช้ประกอบ
การคิดและการตัดสินใจ โดยอาจจะไปสืบค้นข้อมูลจาก
หนังสือเรียนหรือสื่อออนไลน์ การระดมความคิดกันในกลุ่ม
หรือการไถ่ถามผู้รู้ ในกิจกรรมนาวาฝ่าวิกฤต ผู้ออกแบบ
กิจกรรมได้เลือกใช้กิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะที่นักเรียน
สามารถเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริงเพื่อสร้างหรือเสริม
ความรู้จากที่นักเรียนได้เรียนมาในชั้นเรียน โดยนักเรียนจะได้
ศึกษาว่า แรงพยุงมีผลต่อการลอยและจมของวัตถุอย่างไร
ศูนย์ถ่วงมีผลต่อเสถียรภาพการทรงตัวของเรืออย่างไร
ผลรวมของโมเมนต์ของแรงมีผลต่อการทรงตัวของเรืออย่างไร
และการค�ำนวณปริมาณสิ่งของที่แพบรรทุกได้สามารถท�ำได้
อย่างไร
4. ใช้ใบบันทึกกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้
ใบบันทึกกิจกรรมเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่นิยมใช้ในการเพิ่ม
ประสิทธิภาพการเรียนรู้ของนักเรียนเพราะเป็นเครื่องมือ
ที่ช่วยแนะแนวทางการเรียนรู้ให้แก่นักเรียน ท�ำให้นักเรียน
มีสมาธิในการสังเกตและสรุปผลที่ได้จากการท�ำกิจกรรม
การดูข้อมูลจากใบบันทึกกิจกรรมจะช่วยให้นักเรียนสามารถ
สรุปความรู้จากการท�ำกิจกรรมได้ง่ายและชัดเจนขึ้น เนื่องจาก
ผู้ออกแบบกิจกรรมพบว่า การให้นักเรียนเขียนบรรยายมากๆ
ในใบบันทึกกิจกรรม จะท�ำให้นักเรียนรู้สึกเบื่อและไม่สนุก
ในการท�ำกิจกรรม จึงกลายเป็นการขัดขวางความอยากเรียน
รู้ของนักเรียน ใบบันทึกกิจกรรมของกิจกรรมนาวาฝ่าวิกฤต
จึงเน้นการสื่อสารด้วยภาพวาดมากกว่าการเขียนบรรยาย
เรียนรู้แบบสืบเสาะ
บันทึกสิ่งที่เรียนรู้
ในใบบันทึกกิจกรรม